Agenda and draft minutes

Y Cynghorydd Sir Catherine Fookes a Marion Gibson

Datganodd y Cynghorydd Sir fuddiant personol, allai greu rhagfarn yn unol â Chod Ymddygiad Aelodau o ran eitem 14 ar yr agenda.

.

Cymeradwywyd cofnodion y cyfarfod a gynhaliwyd ar 12 Mehefin 2023 fel cofnod cywir.

Wrth wneud hynny, nodwyd bod Cyfansoddiad y Pwyllgor a roddwyd ar dudalen flaen yr agenda yn anghywir ac y dylid ei ddiwygio i ddarllen.

·        M. John (Cynrychiolydd Cymunedol)

Rhoddodd y Cadeirydd adborth am y camau a godwyd:

·        Eitem 5, Polisi Rhoddion a Lletygarwch: Cadarnhaodd y cadeirydd y byddai’r system reoli dysgu a’r hyfforddiant gwrth-llwgrwobrwyo a llygredd yn cael eu trafod dan eitem agenda 9, hyfforddiant cod ymddygiad.

·        Fe wnaethom nodi bod y Dirprwy Swyddog Monitro wedi ymateb i ymgynghoriad Llywodraeth Cymru ar adroddiad Richard Penn, a gyflwynwyd erbyn 23 Mehefin.

·        Roedd diwygiadau i Adroddiad Blynyddol y Pwyllgor Safonau wedi cael eu gwneud ac aeth yr adroddiad terfynol i’r Cyngor Llawn ar 21 Medi.

https://www.youtube.com/live/DJc0_otfvbY?feature=shared&t=62

Esboniodd y Cadeirydd, yn dilyn y cyfarfod diwethaf, ei fod wedi anfon y Cyfarwyddyd Cosbau Panel Dyfarnu Cymru presennol ar 17 Mehefin, gan fod y pwyllgor yn bwriadu mynd i’r gwrandawiadau. Ond, ni lwyddodd aelodau’r pwyllgor i fod yn bresennol, gan nad oedd y pedwar gwrandawiad yr ystyriwyd mynd iddynt ar agor i’r cyhoedd na’r cyfryngau. Nododd yr aelodau bwysigrwydd cadw’r ddogfen fel canllaw i gyfeirio ato i gyd fynd â chyfarwyddyd Cod Ymddygiad yr Ombwdsmon.

Esboniodd y Cadeirydd bod yr adroddiadau am benderfyniadau ar gyfer y gwrandawiadau ‘pennu papur’ i gyd ar-lein, petai aelodau yn dymuno eu gweld.

Nododd y pwyllgor bod yr ymgynghoriad ar uno’r 7 tribiwnlys wedi dechrau ar 19 Mehefin a chloi ar 2 Medi.

Yn ystod y drafodaeth, fe wnaethom sylwi bod y farnwriaeth yn hyrwyddo cyfiawnder agored a bod ymgais i Dribiwnlysoedd a’r Llys Amddiffyn gael ceisiadau am gyfiawnder agored sy’n cael eu hystyried cyn i’r achos gael ei glywed.

Cytunodd y Cadeirydd y byddai’n olrhain y mater, gan fod y pwyllgor yn cynnwys cyfiawnder agored yn eu hymateb i’r ymgynghoriad. Yn ychwanegol, byddai cyswllt a pha mor ymatebol oeddynt i e-bost yn cael eu codi fel pryderon.

Rhoddodd y Cadeirydd fanylion i’r pwyllgor am yr Adroddiad Blynyddol ac yn ystod y drafodaeth codwyd y pwyntiau canlynol:

·        Fe wnaethom nodi’r nifer o gyfeiriadau ac apeliadau a dderbyniwyd, oedd ar gyfartaledd yn 3 neu 4 y flwyddyn, a theimlid bod hynny’n nifer gymharol fach.

·        Y prif gamwedd oedd anfri, paragraff 6(1)(a) y cod.

·        4 tribiwnlys achos yn 2022/23, ac o’r rhain roedd 3 ‘ar y papurau’ ac un ar-lein.

https://www.youtube.com/live/DJc0_otfvbY?feature=shared&t=249

Rhoddodd y Cadeirydd drosolwg o ganfyddiadau allweddol Adroddiad Blynyddol yr Ombwdsmon ac yn ystod y drafodaeth codwyd y pwyntiau canlynol:

·        Roedd cwynion Cod Ymddygiad i lawr 4% o’r flwyddyn flaenorol.

·        Yn ystod y flwyddyn, caewyd 280 o achosion: bron ddim newid o’r flwyddyn flaenorol.

·        Yn y flwyddyn bresennol, ymchwiliwyd i 35, cyfeiriwyd 12, gydag 8 yn mynd i Bwyllgorau Safonau ac aeth 4 i’r Panel Dyfarnu. Felly, allan o’r 280, ymchwiliwyd i tua 1 o bob 8 a chyfeiriwyd 1 o bob 3 o’r rhai yr ymchwiliwyd iddynt.

·        Mewn cymhariaeth ag ystadegau’r flwyddyn ddiwethaf, mae’n ymddangos bod hon yn flwyddyn well o ran ymddygiad.

·        Mynegodd y Cadeirydd bryder bod manylion y cwynion cod ymddygiad yn seiliedig ar egwyddorion Nolan ac y byddai’n fwy defnyddiol defnyddio rhifau paragraff y cod, fel sy’n cael eu defnyddio gan y Panel Arfarnu.

·        Roedd 61% o’r cwynion dilys, am ‘Hyrwyddo Cydraddoldeb a Pharch’. Teimlid bod hwn yn gategori rhy fawr i ddeall difrifoldeb y sefyllfa.

·        Teimlid hefyd y dylai Bwlio ac Aflonyddu gael ei gategori ei hun, o ystyried difrifoldeb posibl yr achosion.

·        Fe wnaethom nodi, o fewn y Dangosyddion Perfformiad Allweddol mai’r targed o ran nifer yr achosion i’w cau mewn 12 mis oedd 90% ond dim ond 66/67% o achosion a gaewyd mewn gwirionedd.

Cytunwyd y byddai’r Cadeirydd yn ysgrifennu at yr Ombwdsmon Gwasanaethau Cyhoeddus, gan ofyn os gellir defnyddio paragraffau’r cod ac os gall y pwnc cwyn ‘Hyrwyddo Cydraddoldeb a Pharch’ gael ei dorri i lawr yn gategorïau gwahanol, gan fod 61% yn gategori rhy fawr i ddeall y digwyddiadau.

https://www.youtube.com/live/DJc0_otfvbY?feature=shared&t=1388

Rhoddodd y Cadeirydd drosolwg o Lythyr Blynyddol yr Ombwdsmon at Gyngor Sir Fynwy. Fe wnaethom nodi bod y Swyddog Monitro blaenorol wedi ysgrifennu at yr Ombwdsmon Gwasanaethau Cyhoeddus i ofyn am gael gweld y llythyr yn gynharach, er mwyn galluogi’r Pwyllgor i gwblhau ei adroddiad blynyddol gan fod y llythyr yn cynnwys y sgoriau cwynion ar gyfer y Cyngor, ond ni dderbyniwyd y llythyr mewn pryd.

Fe wnaethom nodi mai dim ond 1 g?yn oedd am aelod o Gyngor Sir Fynwy, ac ni chafodd ei pharhau. Ymhlith y Cynghorau Tref a Chymuned dim ond 5 a dderbyniwyd ac roedd yr Ombwdsmon wedi penderfynu peidio ag ymchwilio iddynt. 

Esboniwyd y dylai’r llythyr hefyd fynd i’r Cabinet a’r Pwyllgor Llywodraethu ac Archwilio er gwybodaeth.

https://www.youtube.com/live/DJc0_otfvbY?feature=shared&t=1895

Rhoddodd y Cadeirydd dabl o’r cwynion ymddygiad am Aelodau Cyngor Sir Fynwy i aelodau’r pwyllgor, y penderfynwyd arnynt rhwng 2015 a 2023, i gyd fynd â’r llythyr blynyddol.

Nodwyd, rhwng 2015 a 2023, nad oedd unrhyw gwynion wedi eu cyfeirio i’r Pwyllgor Safonau a dim ond un oedd wedi ei chyfeirio i’r Panel Dyfarnu yn 2017-18.

https://www.youtube.com/live/DJc0_otfvbY?feature=shared&t=1997

Cyflwynwyd crynodeb o Broses Gwynion Cod Ymddygiad Ombwdsmon Gwasanaethau Cyhoeddus Cymru i’r pwyllgor. Atgoffwyd y pwyllgor am drafodaethau blaenorol ym mis Chwefror am y newidiadau arfaethedig i broses Gwynion y Cod Ymddygiad a nodwyd bod barn yr aelodau am y newidiadau yn gymysg ar y pryd.

Cadarnhaodd y Cadeirydd bod y ddogfen gryno wedi ei rhoi ynghlwm wrth yr agenda er gwybodaeth yn unig.

https://www.youtube.com/live/DJc0_otfvbY?feature=shared&t=2141

Hysbyswyd y Pwyllgor na fu unrhyw geisiadau am Hyfforddiant Cod Ymddygiad ers y cyfarfod diwethaf.

Clywsom bod aelodau’r Pwyllgor Cynllunio wedi cael rhagor o hyfforddiant, a allai fod o ganlyniad i gais blaenorol a wnaed yn y Pwyllgor Safonau.

Cawsom wybod bod Cod Ymddygiad ar wahân i’r Pwyllgor Cynllunio i God Ymddygiad y Cyngor yn y Cyfansoddiad. Byddai’r Cadeirydd yn codi hyn gyda’r Swyddog Monitro newydd, gan fod cwestiynau am ei berchnogaeth, anghenion hyfforddiant a pham nad yw wedi ei gynnwys yn y Cyfansoddiad. 

Awgrymwyd y byddai’n ddefnyddiol i aelodau’r Pwyllgor Cynllunio dderbyn hyfforddiant i’w hatgoffa o’r Cod Ymddygiad.

Codwyd y cwestiwn a yw’r holl aelodau cyfetholedig wedi derbyn hyfforddiant ac fe wnaethom nodi y byddai’n ddefnyddiol i gofnodion hyfforddiant gael eu cynnwys yn y system reoli dysgu newydd oedd yn cael ei datblygu gan Gwasanaethau Democrataidd.

Cytunwyd y byddai’r Swyddog Gwasanaethau Democrataidd yn archwilio a oedd unrhyw aelodau cyfetholedig ar unrhyw Bwyllgor arall tu hwnt i’r Pwyllgor Safonau a’r Pwyllgor Llywodraethu ac Archwilio.

Gofynnodd y Cadeirydd hefyd am i’r Polisi Rhoddion a Lletygarwch gael ei gynnwys yn yr hyfforddiant Gwrth Lwgrwobrwyo a Llygredd a gwybodaeth am bwy sy’n darparu’r hyfforddiant.

Cytunodd y Cadeirydd i drafod y gofyn am hyfforddiant cod ymddygiad dilynol i aelodau Cyngor Sir Fynwy (ar sail sefyllfaoedd/enghreifftiau) gyda’r Swyddog Monitro newydd.

https://www.youtube.com/live/DJc0_otfvbY?feature=shared&t=2242

Gadawodd y Cynghorydd Frances Taylor y cyfarfod ar ddiwedd yr eitem hon. 

Hysbysodd y Cadeirydd y Pwyllgor bod Adroddiad Blynyddol y Pwyllgor Safonau ar gyfer 2022/23 wedi ei roi ger bron y Cyngor ar 21 Medi 2023 ac ni chodwyd unrhyw gwestiynau yn y cyfarfod.

https://www.youtube.com/live/DJc0_otfvbY?feature=shared&t=3688

Fe wnaethom nodi bod Llywodraeth Cymru wedi cyhoeddi ei gyfarwyddyd ar y ddau ddyletswydd newydd dan adran 62 a 63 ar 15 Mehefin 2023. Yng nghyfarfod y Pwyllgor Safonau ym Mawrth 2022, edrychodd yr aelodau ar y cyfarwyddyd drafft a theimlent nad oedd angen iddynt roi ymateb i’r ymgynghoriad. Esboniwyd bod y dyletswyddau newydd wedi dod i rym ym Mai 2022 ac fe wnaeth y Swyddog Monitro hysbysu’r holl Arweinwyr Grwpiau Gwleidyddol am y dyletswyddau newydd a roddwyd iddynt a nodi’r dyletswyddau newydd sydd gan y Pwyllgor Safonau.

Cyflwynwyd gwybodaeth berthnasol i’r pwyllgor i ni, oedd yn Rhan 2 y ddogfen, yn adrannau 4-7. Rhoddodd y Cadeirydd drosolwg o’r newidiadau oedd wedi eu cynnwys ers y ddogfen ddrafft. Wrth wneud hynny, nodwyd y pwyntiau canlynol:

·        Paragraff 4.29 - y gofyn i Arweinwyr Grwpiau Gwleidyddol gadw cofnodion o gamau y maent wedi eu cymryd.

·        Paragraff 4.36 – Arweinwyr Grwpiau Gwleidyddol i gyfarfod y Pwyllgor Safonau am nifer o eitemau a nodir. 

·        Mynegodd yr aelodau bryderon am natur gyfarwyddol y dyletswyddau newydd a roddwyd i Arweinwyr Grwpiau Gwleidyddol a’r Pwyllgor Safonau.

·        Codwyd nifer o gwestiynau am weithredu’r cyfrifoldebau newydd y byddai angen eu codi gyda’r Swyddog Monitro newydd.

·        Nodwyd gennym bod dyletswydd yn awr ar y Pwyllgor Safonau i sefydlu’r trothwy o ran beth y maent yn fodlon i’r Arweinwyr Grwpiau Gwleidyddol gydymffurfio ag e.

·        Teimlai’r aelodau bod newid sylweddol yn amodau’r pwyllgor o oruchwylio a rhoi cyfarwyddyd, i gyfraniad gweithredol. Nododd yr aelodau bod y cyfarwyddyd yn datgan y dylent fod yn rhoi cyngor am gyfarwyddyd statudol, ond teimlai’r pwyllgor, fel aelodau annibynnol, y dylent gadw hyd braich oddi wrth faterion gweithredol.

·        Paragraff 5.7 – Dylai’r Pwyllgor Safonau chwarae rhan ragweithiol wrth hyrwyddo a chynnal safonau uchel o ran ymddygiad mewn Cynghorau Tref a Chymuned. Nodwyd bod Un Llais Cymru yn rhoi cefnogaeth a hyfforddiant i’r cynghorau cymuned.

·        Paragraff 5.10 – Y Pwyllgor Safonau i adolygu’r dull a gymerir o ran rhoddion a lletygarwch yn gyson.

·        Paragraff 6.4 – Dylai’r Pwyllgor Safonau gyfarfod arweinwyr grwpiau ar ddechrau pob blwyddyn gyngor.

·        Codwyd cwestiwn am gofnodion hyfforddiant Cynghorau Tref a Chymuned a chytunwyd y byddid yn ceisio gwybodaeth ar beth oedd darpariaethau’r cynllun hyfforddi.

·        Codwyd cwestiwn arall a fyddai gan Swyddogion Cynllunio ddiddordeb mewn rhoi sesiwn hyfforddi fyddai’n agored i’r holl Gynghorau Tref a Chymuned.

·        Nododd yr aelodau na all y Pwyllgor Safonau wneud unrhyw hyfforddiant yn orfodol, fel y nodir ym mharagraff 7.7.

·        Paragraff 7.8 – nodwyd y gofyn i Adroddiad Blynyddol y Pwyllgor Safonau gael ei rannu gydag Ombwdsmon Gwasanaethau Cyhoeddus Cymru a Chynghorau Tref a Chymuned.

Mynegodd yr aelodau bryderon gwirioneddol am y dyletswyddau newydd, sydd mewn gwirionedd, yn newid swyddogaeth y Pwyllgor Safonau heb gyfiawnhad nac esboniad am yr hyn y teimlid sydd o’i le â’r model presennol.

Cytunodd y Cadeirydd y byddai’n cysylltu ag Un Llais Cymru i weld a fyddent yn rhoi gwybodaeth am yr hyfforddiant a roddwyd i gynghorau tref a chymuned yn Sir Fynwy.

https://www.youtube.com/live/DJc0_otfvbY?feature=shared&t=3816

·        10fed Mehefin 2024

·        16eg Medi 2024

·        16eg Rhagfyr 2024

·        17eg Mawrth 2025

Nodwyd y dyddiadau cyfarfod amodol ar gyfer 2024–25.

Nodwyd.

Cytunwyd i ohirio’r eitem hyd nes cyfarfod y Pwyllgor Safonau yn y dyfodol pan fydd y Swyddog Monitro newydd yn ei swydd.