Agenda item

Cyd-destun:

Darparudiweddariad ynghylch ailbrisio ardrethi busnes o 1^af Ebrill 2017.

MaterionAllweddol:

• Daeth y gwerthoedd ardrethi newydd i rym ar 1af Ebrill 2017.

• Mae’r Cyngor yn defnyddio’r gwerth ardrethol i gyfrifo’r biliau ardrethi busnes drwy’i luosi â phuntdal ardreth a osodir yn flynyddol gan Lywodraeth Cymru.  

• Ar gyfer 2017/18 mae’r puntdal hwnnw yn 0.499. Dengys biliau ardrethi newydd y gwerth ardrethol diwygiedig a’r swm sy’n daladwy ar gyfer blwyddyn ariannol 2017/18.

• Canlyniad yr ymarfer ailbrisio fu newidiadau arwyddocaol mewn gwerth ardrethol ar gyfer rhai busnesau ac mae Llywodraeth Cymru’n cydnabod bod angen amser ar fusnesau i addasu i gynnydd yn eu hatebolrwydd ardrethol ac felly mae wedi cyflwyno rheoliadau newydd i ddarparu cynllun rhyddhad trosiannol. Nid oes angen gwneud cais – Bydd y cyngor yn cymhwyso’r rhyddhad hwn yn awtomatig i fusnesau sy’n gymwys fel a ganlyn:

-       2017/18 75% o’r cynnydd mewn pris.

-       2018/19 50% o’r cynnydd mewn pris.

-       2019/20 25% o’r cynnydd mewn pris.

Cymhwysterar gyfer Rhyddhad Trosiannol

•        Talwyrardrethi sy’n derbyn Rhyddhad Ardrethol i Fusnesau Bach (SBRR) ar 31^ain Mawrth 2017 sydd o ganlyniad i gynnydd mewn gwerth ardrethol yn dilyn yr ailbrisio.

•        Mae’nrhaid i’r adeilad busnes gael ei ddangos ar y Rhestr Ardrethi ar 31^ain Mawrth 2017.

•        Mae’nrhaid i’r cynnydd mewn atebolrwydd ardrethol fod yn fwy na £100.

•        Mae’nrhaid i’r eiddo fod wedi’i feddiannu.

•        Mae’nrhaid i’r talwr ardreth barhau i fod yr un person ag a oedd yn atebol ar 31ain Mawrth 2017.

•        Mae’nrhaid i’r talwr ardreth fod heb dderbyn rhyddhad dan S44A (mae’n gymwys ar gyfer eiddo gaiff ei feddiannu’n rhannol am gyfnod byr o amser yn unig).

• Os yw rhywun yn gymwys ar gyfer rhyddhad trosiannol, fe fydd yn eglur ar y bil ardrethi.

RhyddhadArdrethol i Fusnesau (SBRR)

Bydd y cynllun SBRR yn parhau i mewn i 2017/18. Mae eiddo â gwerth ardrethol hyd at £6,000 yn talu dim. Mae eiddo â gwerth ardrethol rhwng £6,001 a £12,000 yn derbyn rhyddhad graddedig. Gallai busnesau sy’n derbyn SBRR hefyd elwa o gynllun rhyddhad trosiannol.

Osyw rhywun yn gymwys ar gyfer rhyddhad i fusnesau bach fe fydd hyn yn eglur ar y bil ardrethi.

CynllunRhyddhad Ardrethol yn Targedu’r Stryd Fawr 

Ynddiweddar mae Llywodraeth Cymru wedi cyhoeddi cyllid o £10 miliwn i’w ddosbarthu rhwng y 22 o awdurdodau lleol yng Nghymru er mwyn darparu mwy o gymorth i rai busnesau manwerthu gan gynnwys y rheiny sydd wedi gweld eu hardrethi’n cynyddu’n sylweddol o ganlyniad i’r ailbrisio.  Seilir y cynllun ar y Cynllun Rhyddhad Manwerthu Cymru blaenorol, gan ddefnyddio’n fras yr un meini prawf eithriadau a chymhwyster i ddiffinio’r hyn yw eiddo manwerthu.

Dim ond newydd gael eu cwblhau mae rhai manylion y cynllun ond bydd yn darparu dwy haen o ryddhad. Hyd at £500 (haen 1) a £1,500 (haen 2) i eiddo sy’n gymwys â gwerth ardrethol o £50,000 neu lai yn y flwyddyn ariannol 2017/18.

Gellirrhoddi’r rhyddhad newydd hwn i’r Stryd Fawr yn ychwanegol at y SBRR a’r rhyddhad trosiannol ac fe’i cymhwysir i’r bil net wedi i bob rhyddhad arall gael ei gymhwyso. Rhoddir rhyddhad yn seiliedig ar amgylchiadau’r eiddo a’r talwr ardrethi ar 1^af Ebrill 2017. Ni chaiff newidiadau a ddigwydd ar ôl y dyddiad hwnnw unrhyw effaith ar y cymhwyster ar gyfer rhyddhad.

Mae busnesau nad ydynt yn gymwys ar gyfer rhyddhad yn targedu’r Stryd Fawr yn cynnwys:

•        Eiddo â gwerth ardrethol sy’n fwy na £50,000.

•        Eiddonad ydynt yn hygyrch iawn i’r cyhoedd.

•        Eiddowedi’u lleoli mewn parciau manwerthu ar gyrion y dref neu ar ystadau diwydiannol.

•        Eiddonad ydynt wedi’u meddiannu.

•        Y rheiny sy’n derbyn rhyddhad ardrethol gorfodol elusennol. 

CraffuAelodau:

• Mae rhai busnesau yn Sir Fynwy’n profi cynnydd mewn ardrethi busnes hyd at 585%.

• Mae’r Aelod Cabinet wedi ysgrifennu at Mark Drakeford, Ysgrifennydd y Cabinet, Llywodraeth Cymru, i’w wneud yn ymwybodol o’r problemau mae Sir Fynwy’n eu profi ar lefel leol. 

• Mae Sir Fynwy’n profi cynnydd cyfartalog o 7% tra mae Caerdydd yn derbyn gostyngiad o 5%.

• Yn Lloegr, lle bu cynnydd mewn ardrethi busnes ar gyfer busnesau bach a thafarndai, cafodd y rhain eu capio ar gynnydd o £50 y mis ac yna’u graddoli’n raddol dros gyfnod o amser i ganiatáu i fusnesau bach gynefino â’r cynnydd. Ni weithredir y cynllun hwn yng Nghymru.

• Mae pryder nad yw busnesau’n cael eu hamddiffyn yn erbyn y cynnydd sylweddol hwn mewn ardrethi busnes a allai arwain at gyfnod trychinebus i fusnesau bach yn Sir Fynwy.

• Mae proses apelio sy’n rhad ac am ddim. Yn y cyfamser, bydd yn ofynnol i fusnesau dalu unrhyw gynnydd yn ystod y broses apelio ond fe ad-delir yr arian os enillir yr apêl. Cyflymir y broses apelio lle mae achosion o galedi.

• Mae biliau ardrethi busnes bellach wedi mynd allan i fusnesau bach. Mae’r biliau hyn yn ystyried unrhyw ryddhad ardrethol i fusnesau bach y gallai busnes fod yn gymwys ar ei gyfer a rhyddhad trosiannol ardrethol ond ni chafodd y cynllun rhyddhad ardrethol i’r stryd fawr ei gwblhau mewn amser i’w ymgorffori i mewn i filiau ardrethi busnes. Felly, bydd angen i filiau gael eu hailgyflwyno maes o law i adlewyrchu unrhyw ryddhad ardrethol i’r stryd fawr y gallai busnesau fod yn gymwys ar ei gyfer.  

• Mynegwyd pryder bod busnesau lletygarwch yn cael eu targedu mewn perthynas â’u gwerthoedd ardrethi.

• Ni chymhwyswyd cymedroldeb ar draws Cymru.