Agenda item

Cyd-destun:

Craffu drafft gynigion manwl ar yr arbedion i’r gyllideb sy’n ofynnol i gwrdd â’r bwlch rhwng yr adnoddau sydd ar gael a’r angen i wario yn 2017/18. Hefyd, ystyried cyllideb 2017/18 o fewn cyd-destun y Cynllun Ariannol Tymor Canolig (CATC) pedair blynedd a blaenoriaethau’n ymddangos i lywio gweithgareddau drwy Sir Fynwy’r Dyfodol.

Materion Allweddol:

Archwiliodd y Pwyllgor Dethol gynigion cyllideb y Fenter, fel yr amlinellir yn Atodiad 3c o’r adroddiad, yn ymwneud â’r adrannau canlynol o fewn y Gyfarwyddiaeth Fenter:

·         Twristiaeth, Hamdden a Diwylliant .

·         Cynllunio.

·         Tai.

·         Datblygu Economaidd.

Craffu Aelodau:

• Mewn ymateb i gwestiwn gan aelod o’r Pwyllgor Dethol ynghylch y ffaith na ellid cyflawni’r mandad ar gyfer marchnadoedd, nodwyd bod cyfle wedi codi i ailosod y Gyllideb. Felly, y flwyddyn hon, cymerwyd y cyfle i fynd i’r afael â’r gwasgbwyntiau o fewn y Gyllideb a’u hailgloriannu o fewn y Gyllideb a lleddfu’r effaith ar wasanaethau. Mae cyllideb y marchnadoedd yn syrthio i’r categori o allu ailosod y gyllideb. Cydnabyddir o fewn marchnadoedd bod problem gyda gorwariant rheolaidd o ganlyniad i ddiffyg mewn incwm. Daethpwyd â mandad uchelgeisiol drwyddo i gynhyrchu mwy o incwm. Cymerwyd y cyfle eleni i beidio â gor-estyn y gwasanaeth hwn tra deuir â’r gorwariant i lawr. Mae hyn yn caniatáu i’r marchnadoedd a’u cyllideb gael ei dwyn ymlaen mewn modd cynaliadwy.

• Ardoll Brentisiaethau - Nodwyd, parthed arian yn dod i mewn, mae’r mater hwn yn cael ei ddatrys. Mae San Steffan yn edrych ar drosglwyddo arian i Lywodraeth Cymru mewn perthynas â’r arian a gesglir drwy Ardoll Brentisiaethau. Cawn weld fel caiff yr arian hwn ei drosglwyddo nôl i mewn i’r gymuned fusnes ac i’r awdurdodau lleol. Trafodir hyn yn eiddgar yn nhrafodaethau’r Fargen Ddinesig.

• Ailbrisiadau Ardrethi - Nodwyd bod y codiadau cyffredinol yn sir Fynwy wedi bod yn uwch i fusnesau nag mewn awdurdodau eraill yng Nghymru. O fewn Sir Fynwy mae cynnydd o 11%.  Ar draws Cymru bu lleihad yn bennaf mewn ailbrisiadau ardrethi. Mae meysydd yn Sir Fynwy sydd wedi cael eu hergydio’n galed, sef yn y diwydiannau lletygarwch a manwerthu. Daeth Llywodraeth Cymru ymlaen â chronfa o £10,000,000 yn gymorth i leddfu peth o’r pwysau hyn. Fodd bynnag, grant am unwaith yn unig yw hwn, i’w ledaenu ar draws Cymru ac nid yw’n mynd i’r afael â phroblem hirdymor ardrethi.  Nid yw manylion y modd y dyrennir y grant ar gael ar hyn o bryd. Bydd y Pwyllgor Dethol yn derbyn diweddariad parthed dyrannu’r grant o £10,000,000.

• Pensiynau 21.1% o gyfradd cyflogwr - Nodwyd  bod awdurdodau eraill yn talu llai na’r 21.1% a delir gan Sir Fynwy. Nodwyd mai cynllun cenedlaethol yw Cynllun Pensiwn Llywodraeth Leol, felly nid oedd o fewn gallu Cyngor Sir Fynwy ar ei ben ei hun i newid y cynllun cenedlaethol. Ystyriwyd y dylid cyfeirio’r mater hwn i’r Pwyllgor Archwilio i ymchwilio paham fod Cyngor Sir Fynwy yn gorfod cario cyfradd uwch o bensiwn o gymharu ag awdurdodau lleol eraill.

• Mae cynigion cynhyrchu incwm y Gyfarwyddiaeth Fenter yn dod i £9,000.  Mae’r Gyfarwyddiaeth wedi gwneud ei gorau i gynhyrchu incwm yn y blynyddoedd blaenorol. Bellach mae angen dulliau amgen o gyflawni a gwahanol ffyrdd o weithio ac mae’r rhain yn cael eu hymchwilio.

• Mandad Targed Incwm y Gwasanaethau Cyfreithiol heb ei wireddu - Byddai Pennaeth Cyllid yn cysylltu â Phennaeth y Gwasanaethau Cyfreithiol i nodi’r sefyllfa ddiweddaraf parthed y mater hwn.