Agenda item

Cyd-destun

·         Craffuar Ddrafft Cynllun Strategol Cymraeg mewn Addysg 2017-2020 Cyngor Sir Fynwy.

·         Ymgynghorigyda'r Pwyllgor Dethol Plant a Phobl Ifanc parthed yr adroddiad fel rhan o'r cyfnod ymgynghori wyth ysgol statudol gyda phob partner allweddol ac ymgyngoreion statudol.

MaterionAllweddol:

·         GweledigaethLlywodraeth Cymru yw cael miliwn o siaradwyr Cymraeg ledled Cymru erbyn 2050 ac er mwyn cyflawni hyn bydd angen y camau dilynol:

-           mwy o blant mewn addysg cyfrwng Cymraeg.

-           gwellcynllunio yng nghyswllt sut mae pobl yn dysgu'r iaith.

-           mwy o gyfleoedd hygyrch i bobl ddefnyddio'r iaith.

-           seilwaithcryfach a chwyldro i wella darpariaeth ddigidol yn y Gymraeg.

-           newidyn y ffordd y siaradwn amdani.

·         Mae addysg yn un o'r sbardunau allweddol i wireddu'r weledigaeth hon drwy sicrhau fod plant yn cael y cyfle i ddatblygu eu sgiliau yn y Gymraeg yn ifanc i greu siaradwyr newydd y dyfodol.

·         WESP yw'r ddogfen strategol allweddol ar gyfer awdurdodau lleol i gyhoeddi eu cynlluniau ar gyfer ehangu addysg cyfrwng Cymraeg dros y tair blynedd nesaf.

·         Mae WESP yn parhau i fod â ffocws ar y pum deilliant yn  Strategaeth Addysg Cyfrwng Cymraeg 2000 sef :

-       mwy o blant saith oed yn cael eu haddysgu drwy gyfrwng Gymraeg fel canran o gohort Blwyddyn 2.

-       mwy o ddysgwyr yn parhau i wella eu sgiliau iaith pan fyddant yn symud o ysgol gynradd i ysgol uwchradd.

-       mwy o ddysgwyr yn astudio am gymwysterau drwy gyfrwng y Gymraeg.

-       mwy o ddysgwyr 16-19 oed yn astudio Cymraeg a phynciau drwy gyfrwng y Gymraeg.

-       mwy o ddysgwyr gyda sgiliau gwell yn y Gymraeg.

·         Yn ychwanegol, mae angen i awdurdodau lleol drin safonau cyrhaeddiad yn y Gymraeg a Chymraeg Ail Iaith, darpariaeth cyfrwng Cymraeg ar gyfer dysgwyr gydag anghenion dysgu ychwanegol a chynllunio gweithle, a datblygiad proffesiynol parhaus.

·         Mae'nrhaid cyflwyno cynllun WESP terfynol i Lywodraeth Cymru erbyn 20 Rhagfyr 2016, i'w weithredu o 1 Ebrill 2017.

CraffuAelodau:

·         Mae WESP yn gynllun tair blynedd. Mae'n uchelgeisiol ond mae'n rhaid i'r Awdurdod geisio annog cynifer o rieni ag sydd modd i o leiaf ystyried y gwerthoedd y medrid eu cyflawni o addysg cyfrwng Cymraeg yn hytrach nag addysg Saesneg yn unig.

·         Mewnymateb i gwestiwn gan Aelod o'r Pwyllgor Dethol am bryderon rhieni yng nghyswllt yr angen a'r gost o ddarparu addysg cyfrwng Cymraeg, nodwyd fod yn rhaid i ni fel Awdurdod dderbyn os nad ydym yn hyrwyddo manteision addysg cyfrwng Cymraeg, yna y byddai'n dybiaeth resymol na fyddai rhieni yn gwerthfawrogi addysg cyfrwng Cymraeg yn yr un ffordd â siroedd eraill yng Nghymru. Fodd bynnag, unwaith mae hynny'n digwydd, mae'r gwir alw am addysg cyfrwng Cymraeg yn cynyddu'n eithaf cyflym. Mae mwy o rieni yn dewis addysg cyfrwng Cymraeg oherwydd manteision bod yn ddwyieithog.

·         Fel Awdurdod, mae'n rhaid i ni gydymffurfio gyda'r gofynion statudol sy'n bodoli yng nghyswllt darpariaeth addysg cyfrwng Cymraeg a dyma'r hyn yr ydym ni, fel Awdurdod, eisiau ei ddarparu.

·         Argyfer cyfarfod o'r Pwyllgor Dethol yn y dyfodol, gallai fod yn ddefnyddiol derbyn adroddiad ar ddysgu ieithoedd yn gyffredinol, gan y gall fod angen ailfeddwl am ein blaenoriaethau yn nhermau ein gallu i gynnal ein hunain mewn byd yn dilyn Brexit.

·         Adran 2 WESP yn trafod Cludiant - mynegodd Aelod o'r Pwyllgor Dethol bryder nad oedd yr adran hon o'r adroddiad yn ddigon cryf ac y dylai'r geiriad yn 2.2 fod yn gryfach parthed mynediad i gludiant ôl-16. Nodwyd nad yw'r polisi presennol yn darparu cludiant i ddysgwyr ôl 16. Fodd bynnag, fel rhan o'r ymgynghoriad, mae'n iawn ystyried os yw'r polisi yn briodol a bydd hyn yn ffurfio rhan o'r broses ymgynghori. Hefyd, mae'r cyrsiau y mae pobl ifanc angen cael mynediad iddynt drwy gyfrwng y Gymraeg yn bwysig.

·         Mewn ymateb i gwestiwn gan Aelod o'r Pwyllgor Dethol, nodwyd fod y Polisi Cludiant Cartref i Ysgol yn fater cymhleth yn Sir Fynwy. Mae swyddogion yn edrych sut y bydd yn gweithio yn y dyfodol fel rhan o ddarn ehangach o waith am heriau cludiant cartref i ysgol.

·         Mynegodd Aelod o'r Pwyllgor Dethol ei gonsyrn a chonsyrn nifer o breswylwyr y gallai'r Awdurdod fod yn rhoi gormod o gyllid i ddarparu addysg cyfrwng Cymraeg ac y gallai'r arian gael ei wario'n well mewn man arall yn y sector addysg. Nodwyd y gellid codi'r mater hwn fel rhan o'r broses ymgynghori.

·         Bydd cost darparu'r WESP ar gael ar gam drafft terfynol o ddogfen.

·         Manylioncyllid fesul disgybl ar gyfer 2016/17:

-        CyfrwngCymraeg         -           £2252

-        CyfrwngSaesneg         -           £2203

·         Mewnymateb i gwestiwn gan Aelod o'r Pwyllgor Dethol, nodwyd fod peth capasiti yn Ysgol y Fenni ac Ysgol y Ffin. Roedd yr Awdurdod yn ansicr ar hyn o bryd parthed y cynnydd yn y galw posibl a allai ddigwydd nawr fod ysgol uwchradd cyfrwng Cymraeg yng Nghasnewydd. Gan fod yr ysgol bellach wedi'i sefydlu a disgyblion o Sir Fynwy yn ei mynychu, gallai'r capasiti yn ein hysgolion cyfrwng Cymraeg newid. Cedwir golwg agos ar y galw.