Agenda item

Cyflwyno canfyddiad yr Arolygiad Gwasanaethau Oedolion.

Cyflwynodd Jenny Jenkins yr adroddiad arolygu gwasanaethau oedolion, gan nodi ei fod yn dilyn canfyddiadau 2022 ynghylch pobl, atal, lles, a phartneriaeth. O blith 23 maes i'w gwella, mae 20 wedi'u cwblhau; mae gwaith yn parhau ar reoli risg, cynllunio wrth gefn, a chydgynhyrchu gofalwyr. Mae ymdrechion parhaus yn cynnwys sicrhau ansawdd, hyfforddiant, ac adolygu asesiadau gofalwyr. Rhoddodd arolygwyr adborth cadarnhaol ar gynlluniau trawsnewid, ehangu gwasanaethau, defnyddio technoleg, a diogelu. Mae'r gwasanaeth yn fodlon ar y cynnydd ond mae'n parhau i fod wedi ymrwymo i welliant pellach ac ymgysylltu'n barhaus ag Arolygiaeth Gofal Cymru.

Ynghyd â'r Aelod Cabinet, y Cynghorydd Ian Chandler a Jane Rodgers, atebodd Jenny gwestiynau'r Aelodau.

Cwestiynau Allweddol gan Aelodau: 

• A yw adolygiadau statudol nad ydynt yn cael eu ‘cynnal mewn modd amserol’, oherwydd prinder staff neu resymau eraill?

Cynghorodd Jenny Jenkins mai'r prif reswm yw maint y gwaith, sy'n effeithio ar y gallu i gynnal adolygiadau ar amser. Ychwanegodd fod gwelliannau'n cael eu gwneud trwy gofnodi gwell ac adnoddau ychwanegol, gan arwain at berfformiad uwchlaw'r cyfartaledd o ran cwblhau adolygiadau. Cyfartaledd Cymru ar gyfer adolygiadau wedi'u cwblhau yw 60%, tra bod Sir Fynwy wedi cyflawni 70% ar ddiwedd y flwyddyn, sy'n dynodi gwelliant sylweddol.

• Mae'r gyfradd argymell o 64% o staff ar gyfer gweithio yn Sir Fynwy yn ymddangos yn ffigur isel sy'n peri pryder.

Esboniodd Jane nad yw 64% mor uchel ag y dymunir, gan adlewyrchu'r amgylchedd heriol mewn gofal cymdeithasol i oedolion, yn enwedig ar ôl COVID ac yn ystod newidiadau parhaus. Dywedodd fod ymdrechion yn cael eu gwneud i wella ymgysylltu a chyfathrebu gyda  staff.

• O ran cynnydd y newid gofal cartref, mae pryderon ynghylch y trosglwyddiadau o ddarparwyr a gofalwyr newydd ac a yw'r dyddiad newid a gynlluniwyd yn dal yn gyraeddadwy.

Cynghorodd Jane, o ran yr amserlen, fod y tair ardal lot mewn gwahanol sefyllfaoedd, gydag un yn barod i fynd a dau angen mwy o sylw, ond ar y cyfan, mae'r cynllun ar y trywydd iawn yn fras a'r prif flaenoriaeth yw sicrhau parhad gofal. Anogodd unrhyw un sydd â phryderon i gysylltu â'r Cyngor yn uniongyrchol.

• Mae adran 2.8 o'r adroddiad yn cyfeirio at bobl sy'n talu'n breifat nad ydynt yn cael cynnig asesiadau, ac o'm profiad fy hun, rwy'n gwybod y gall diffyg mynediad at adroddiadau asesu wrth ddal atwrneiaeth wneud i bobl deimlo'n agored i niwed. Mae'n bwysig mynd i'r afael â'r pryder hwn gan ei fod hefyd wedi'i amlygu gan Arolygiaeth Gofal Cymru.

Esboniodd Jane, er bod llawer o bobl yn trefnu gofal heb gyfranogiad y Cyngor, os daw rhywun at y Cyngor gydag anghenion gofal a chymorth, byddant yn cael cynnig asesiad a chymorth. Ychwanegodd Jenny fod y broses yn cynnwys trafod sut y dylid darparu gofal, ond cydnabu y gall y broses fod yn gymhleth.

• A oes llawer o bobl oedrannus sy'n byw ar eu pennau eu hunain sy'n "syrthio drwy'r rhwyd", nad ydynt yn derbyn cymorth, oherwydd nad oes neb yn sylweddoli eu bod ei angen neu eu bod yn ansicr at bwy i ofyn?

Cynghorodd Jane fod hyn bob amser yn bryder a bod ymdrechion i gryfhau dulliau cymorth cynnar mewn cymunedau yn bwysig iawn, gan ddibynnu ar bartneriaethau â sefydliadau trydydd sector, grwpiau cymunedol, a phartneriaid iechyd i nodi'r rhai sydd mewn angen. Pwysleisiodd bwysigrwydd rhwydweithiau cymunedol, cymdogion a ffrindiau wrth rybuddio'r Cyngor am bobl mewn angen a soniodd am gynlluniau i gryfhau ymateb y Cyngor wrth y "drws ffrynt" gyda swyddi a hyfforddiant ychwanegol.

• Mae'r adroddiad yn nodi bod y galw'n fwy na'r cyflenwad mewn gofal cartref a bod angen gofal ar rai pobl i aros yn annibynnol, ond nid yw bob amser ar gael, gan arwain at faich cynyddol ar ofalwyr a rhwystredigaeth i staff. Mae hefyd yn sôn am oedi wrth brosesu ceisiadau am daliadau uniongyrchol. Sut mae'r broses asesu'n gweithio? Sut mae'r Cyngor yn sicrhau dilyniant amserol i'r rhai sydd angen taliadau uniongyrchol a sut mae'r broses yn cysylltu i'r rhai sydd eisoes yn trefnu eu gofal eu hunain? Beth yw dilyniant ac amseriad asesiadau ar gyfer taliadau uniongyrchol?

Eglurodd Jane fod y sefyllfa gyda gofal cartref wedi gwella, gyda niferoedd ac oriau aros bellach wedi lleihau'n sylweddol o'i gymharu â blynyddoedd blaenorol, er bod rhai meysydd yn parhau i fod yn anoddach i'w darparu. Mae'r broses froceriaeth wedi'i symud i'r tîm comisiynu i leihau rhwystredigaeth i Weithwyr Cymdeithasol.

O ran taliadau uniongyrchol, mae angen asesiad gofal cymdeithasol yn gyntaf i benderfynu ar anghenion cymwys, ac yna asesiad technegol gan y tîm taliadau uniongyrchol i sicrhau addasrwydd. Caiff y broses ei blaenoriaethu yn seiliedig ar frys, ac mae'r tîm taliadau uniongyrchol wedi symleiddio eu proses i leihau oedi. Unwaith y bydd rhywun wedi'i asesu fel rhywun cymwys ac yn mynegi diddordeb mewn taliad uniongyrchol, caiff yr asesiad a'r sefydlu dilynol eu trin yn gyflym, er bod amserlenni union yn dibynnu ar flaenoriaethu a galw.

Cydnabu Jane a Jenny y gall oedi a chymhlethdod yn y system ychwanegu straen i ofalwyr, yn enwedig y rhai sy'n cefnogi pobl â dementia neu glefyd Alzheimer, a phwysleisiodd ymdrechion parhaus i wella ymatebolrwydd.

• A yw problemau gyda chasglu data ac adolygiadau statudol oherwydd systemau sydd wedi dyddio, ac a oes cynlluniau i fuddsoddi mewn systemau data mwy cadarn?

Mae rhai problemau oherwydd sut mae adolygiadau'n cael eu cofnodi, ac mae gwelliannau'n cael eu gwneud trwy hyfforddi staff ac arferion cofnodi gwell. Esboniodd Jane fod system rheoli achosion gofal cymdeithasol newydd sy'n seiliedig ar y cwmwl yn cael ei gweithredu mewn partneriaeth ag awdurdodau Gwent, a fydd yn gwella gallu'r system yn sylweddol ac yn mynd i'r afael â phroblemau data dros y tymor hwy. Nododd fod y gweithrediad yn broses hir oherwydd mudo data ond y bydd yn cefnogi anghenion y dyfodol. Er bod llawer o ddata yn cael ei gasglu a'i ddefnyddio ar gyfer cynllunio ac adrodd, mae lle i wella cywirdeb cipio a chofnodi data, ac mae ymdrechion yn parhau i sicrhau bod gan staff y wybodaeth a'r gefnogaeth gywir. Weithiau nid yw data'n cael ei gofnodi'n gywir, gan arwain at dan-adrodd gwaith wedi'i gwblhau.

• A yw'r system newydd (Mosaic) yn gydnaws â systemau staff iechyd? Sut mae straeon personol yn cael eu cofnodi yn y system newydd?

Mae'r sector iechyd yn caffael ei systemau ei hun, ond mae rhyngweithrediad yn ofyniad allweddol i bawb, gan anelu at integreiddio rhwng gwasanaethau. Bydd mwy o eglurder ar gydnawsedd ar gael unwaith y bydd iechyd yn cwblhau'r broses gaffael. Mae'r arolygiad wedi tynnu sylw at bwysigrwydd casglu bywgraffiadau pobl a bod Sir Fynwy yn gwneud hyn yn dda fel rhan o'r broses asesu. Bydd gwaith parhaus i safoni prosesau casglu data ar draws y rhanbarth, gan gynnwys sut mae dogfennaeth asesu yn cael ei llunio, er mwyn sicrhau bod straeon personol yn parhau i gael eu cynnwys, gan fod hyn yn rhan annatod o'r broses asesu.

• Cynghorodd y cadeirydd y Pwyllgor y byddai’n awgrymu ymweliad ag Ysbyty Cas-gwent i weld yr ystafelloedd technoleg gynorthwyol, gan dynnu sylw at werth technoleg wrth gefnogi byw’n annibynnol. 

Cytunodd Jane fod datblygiad technoleg gynorthwyol wedi cael effaith drawsnewidiol ac awgrymodd y gallai’r Aelodau ymweld â’r naill safle neu’r llall (Cas-gwent a Threfynwy) neu’r ddau i weld y bartneriaeth agos rhwng gofal cymdeithasol a thai.

• A allwch chi roi Cyngor i ni ar y cynnydd rydym yn ei wneud ar gynyddu nifer y micro-ofalwyr yn yr ardal?

Cynghorodd Jane fod nifer y micro-ofalwyr wedi tyfu i o leiaf 50, gyda'r dull yn rhan o gynnig ataliol, ar y cyd ag awdurdodau lleol eraill a Llywodraeth Cymru.

• Nododd y cadeirydd fod y bylchau yn asesiadau gofalwyr yn cael eu datrys a phwysleisiodd bwysigrwydd cofnodi anghenion gofalwyr mewn asesiadau. 

Esboniodd Jenny fod gwaith parhaus i integreiddio asesiadau gofalwyr yn well â rhai'r person sy'n derbyn gofal, gyda'r nod o osgoi colli gofalwyr ac egluro canlyniadau a gynhyrchwyd ar y cyd, gyda gwelliannau wedi'u cynllunio ar gyfer llwybrau asesu.

Casgliad y Cadeirydd:

Diolchodd y Cadeirydd i'r Swyddogion a'r Aelod Cabinet am fynychu a darparu adroddiad diddorol a’n cynnig sicrwydd gan nodi ei fod wedi egluro rhai o bryderon yr aelodau.