Agenda item

Deiseb Llanarfan

Cyflwynodd y Cynghorydd Penny Jones y ddeiseb o ward St Arvans ar y Polisi Cludiant rhwng y Cartref a’r Ysgol, ar ran y Cynghorydd Ann Webb. Wrth ddarllen geiriad y ddeiseb, eglurodd y Cynghorydd Jones fod y ddeiseb yn galw ar y Cyngor i:

“Ailgyflwyno’r cludiant rhwng y cartref a’r ysgol wedi’i ariannu’n llawn ar gyfer yr holl blant oedran cynradd sy’n mynychu Ysgol The Dell yn Llanarfan. Mae cyflymder a chyfaint y traffig y bydd y plant yn agored iddo yn risg, nid yw’r groesfan ffordd yn ddiogel, ac mae’r llwybr troed yn beryglus.

Disgwylir i blant sy’n mynychu Ysgol The Dell o 4 oed ymlaen gerdded hyd at 2 filltir bob ffordd. Bydd straen emosiynol a chorfforol y daith gerdded hon, ym mhob tywydd, yn effeithio’n negyddol ar eu hiechyd meddwl, eu hiechyd corfforol a’u gallu i ymgysylltu’n effeithiol â’u dysgu pan fyddant yn yr ysgol.

Mae pryderon diogelwch mawr gan y plant a'r rhieni ynghylch diogelwch y groesfan ffordd a'r llwybr troed, disgwylir iddynt gerdded. Nid yw'r groesfan wedi'i goleuo'n addas ac yn ddigon llydan. Mae'r llwybr heb oleuadau, yn anwastad ac yn hynod gul mewn mannau gyda'r nifer fawr o geir yn agos. Mewn argyfwng mae rhan o'r llwybr troed, sydd wedi'i chuddio o'r golwg, o'r ffordd heb ffordd hawdd i'w chyrraedd, os oes angen. Mae gan y plant a'r rhieni bryderon diogelwch o ran cerdded heibio i'r cae rasio ar ddiwrnod y ras a'r dyddiau canlynol”.

Deiseb Matharn

Cyflwynodd y Cynghorydd Lousie Brown y ddeiseb o ward Matharn ar y Polisi Cludiant rhwng y Cartref a’r Ysgol. Wrth ddarllen geiriad y ddeiseb, eglurodd y Cynghorydd Brown fod y ddeiseb yn galw ar y Cyngor i:

“Gadw cludiant am ddim rhwng y Cartref a’r Ysgol i Ysgol Gynradd Dell ac i Ysgol Gyfun Cas-gwent ar gyfer disgyblion Ardal Cyngor Cymuned Matharn (Matharn, Mounton, Bryn Pwllmeyric a Haysgate), gan fod y llwybr i'r ysgol yn anniogel ac yn beryglus, fel y dangosir gan y llinellau gwyn dwbl o gylchfan Parkwall i Gylchfan Highbeech. Nid oes man croesi diogel i ddisgyblion groesi'r brif A48. Mae maint a chyflymder traffig ar yr A48 yn risg. Nid oes digon o led i'r llwybrau troed i gerdded yn ddiogel o Matharn i'r ddwy ysgol.

Nid yw disgwyl i blant mor ifanc â 4 oed gerdded hyd at 2 filltir bob ffordd bob dydd i Ysgol Gynradd The Dell ac i blant 11 oed gerdded hyd at 3 milltir bob ffordd bob dydd i Ysgol Gyfun Cas-gwent ym mhob tywydd, gan gario offer ysgol a deunydd astudio, heb ganiatâd i wisgo dillad allanol a'u storio i sychu yn ystod y dydd yn yr ysgol yn ddiogel, mae'n achosi straen emosiynol, yn effeithio ar eu hiechyd meddwl a chorfforol oherwydd effeithiau'r tywydd a cherdded yn agos at lwybr traffig mawr, ac mae'n bryder mawr i rieni'r plant hynny i sicrhau eu bod yn ddiogel bob amser.

Tynnodd y Cynghorydd Brown sylw hefyd at y ffaith bod y ddeiseb wedi derbyn 222 o lofnodion (a 7 arall), a oedd yn gyfran sylweddol o'r etholaeth leol.

 Pwyntiau allweddol a wnaed gan yr Aelodau: 

• Cyfeiriodd y Cynghorydd Howarth at gynnig diweddar gan y Cyngor ynghylch mabwysiadu pellteroedd statudol ar gyfer cludiant rhwng y Cartref a’r Ysgol, gan dynnu sylw at y ffaith bod y cynnig yn cydnabod y caledi ariannol a'r anawsterau logistaidd y byddai hyn yn eu hachosi i lawer o deuluoedd. Roedd y cynnig wedi cyfarwyddo'r Cabinet i gysylltu'n uniongyrchol â phob teulu y mae eu cymhwysedd wedi newid, eu hysbysu am eu hawliau i apelio, ymrwymo i asesu a oes llwybr cerdded diogel yn bodoli, a chyflymu pob proses apelio a chydymffurfio oherwydd y rhybudd byr cyn y flwyddyn ysgol. Roedd hefyd yn ymrwymo'r Cyngor i weithio gydag ysgolion, rhieni a grwpiau cymunedol i archwilio dewisiadau trafnidiaeth diogel a fforddiadwy i'r rhai yr effeithir arnynt. Awgrymodd y dylai'r Pwyllgor alinio ei gamau gweithredu â'r cynnig y cytunwyd arno.

• Awgrymodd y Cynghorydd Peter Strong fod dau fater i'w hystyried, un sef y polisi cludiant cyffredinol rhwng y Cartref a’r Ysgol (pellteroedd statudol) a'r llall sef mater diogelwch llwybrau a godwyd gan y deisebau. Dywedodd fod y polisi'n cyd-fynd â'r hyn y mae'r rhan fwyaf o gynghorau yng Nghymru yn ei wneud ac fe'i cyflwynwyd oherwydd cyfyngiadau ariannol a heriau contractwyr a phwysleisiodd fod y deisebau'n ymwneud â diogelwch llwybrau penodol, nid y polisi cyffredinol, a bod y Cyngor wedi datgan yn flaenorol y byddai cludiant am ddim yn parhau pe bai llwybrau'n anniogel. Awgrymodd mai'r llwybr mwyaf amserol ac effeithiol ar gyfer y deisebau fyddai cael uwch swyddog perthnasol i adolygu diogelwch y llwybrau.

• Diolchodd y Cadeirydd (y Cynghorydd Jackie Strong) i'r siaradwyr cyhoeddus am godi pryderon pwysig a phwysleisiodd yr angen am ddatrysiad amserol, er mwyn peidio ag oedi penderfyniadau i deuluoedd yr effeithir arnynt. Mynegodd ei chefnogaeth i'r opsiwn o gyfeirio'r mater at uwch swyddog perthnasol i'w gynnwys mewn gwaith parhaus, gan dynnu sylw at bwysigrwydd ymateb prydlon ac ymarferol.

• Diolchodd y Cynghorydd Edwards hefyd i'r deisebwyr am ymgysylltu'n adeiladol â'r Cyngor a thynnodd sylw at bwysigrwydd mynd i'r afael ag anghyfiawnderau canfyddedig ym mhenderfyniadau'r Cyngor. Ymddiheurodd nad oedd wedi gallu mynychu taith gerdded ddiweddar ar hyd y llwybr i'r ysgol gan drigolion St Arvan. Mynegodd bryder y gallai opsiynau C a D ar gyfer ymdrin â'r deisebau ohirio datrysiad a phwysleisiodd yr angen am eglurder ar y broses a'r canlyniadau os cyfeirir y mater at y Cyngor llawn.

• Mynegodd y Cynghorydd Riley ei phryderon ynghylch y polisi cludiant rhwng y Cartref a’r Ysgol a gofynnodd am eglurhad ynghylch opsiynau'r Pwyllgor, yn enwedig ar ôl i'r pwnc gael ei drafod yn y Cyngor llawn, yn benodol, sut olwg fyddai ar weithgor perthnasol neu bwyllgor ar y cyd, pwy fyddai arno, a beth fyddai ei gylch gorchwyl. Tynnodd sylw at bwynt Freddie Madler am y pellter y mae'n rhaid i blant gerdded a mynegodd ei barn bod y polisi'n torri'r Ddeddf Cydraddoldeb ac nad yw'n cefnogi'r dechrau gorau mewn bywyd i blant. 

Deb Hill-Howells, darparodd y Prif Swyddog cyfrifol y pwyntiau esboniad canlynol i gynorthwyo'r Pwyllgor: 

• Esboniodd Deb fod apeliadau ynghylch cludiant rhwng y Cartref a’r Ysgol, yn enwedig yn ardaloedd Pwllmeurig a Llanarfan, yn cael eu cyflymu, gyda sylw penodol i bryderon diogelwch fel croesfannau ffyrdd. Cadarnhaodd fod swyddog cymwys yn adolygu asesiadau diogelwch llwybrau, yn enwedig mewn ymateb i gynigion diweddar a phryderon rhieni. Dywedodd os nad ystyrir bod llwybr yn ddiogel ac ar gael, y darperir cludiant am ddim.

• Soniodd Deb am gydweithio ag ysgolion a Swyddogion teithio llesol i archwilio atebion fel bysiau cerdded ond pwysleisiodd mai dim ond os ystyrir bod llwybrau'n ddiogel y byddai'r rhain yn cael eu hystyried.

• Nododd fod allyriadau carbon wedi'u hystyried yn ystod newidiadau polisi blaenorol, a bod ymdrechion yn cael eu gwneud i annog cerdded, beicio, neu sgwtera i'r ysgol lle bo modd, gan gyd-fynd ag amcanion teithio llesol.

• Dywedodd Deb fod y Cyngor wedi ymrwymo i waith parhaus gyda theuluoedd a grwpiau i fynd i'r afael â phryderon ac ailasesu llwybrau yn ôl yr angen, gan ailadrodd nad yw newidiadau polisi yn cael eu hystyried, dim ond ymyriadau penodol lle bo angen.

• Cadarnhaodd Deb y byddai’n gobeithio cwblhau’r adolygiad cyn gynted â phosibl, gobeithio o fewn mis, er mwyn rhoi eglurder i rieni, gan gydnabod y brys cyn y flwyddyn ysgol newydd. 

Cytunodd y Pwyllgor mai opsiwn (d) fyddai’r llwybr ar gyfer y deisebau, sef eu cyfeirio at y swyddog perthnasol, Deb Hill-Howells, i’w cynnwys yn y gwaith sydd ar y gweill.