Agenda item

Craffu ar gynnydd parhaus y rhaglen ailgartrefu gyflym.

Rhoddodd Ian Bakewell a Rebecca Cresswell gyflwyniad manwl (sydd ar gael ar wefan y Cyngor gyda’r agenda), cyflwynodd yr adroddiad ac atebodd gwestiynau aelodau gyda Jane Oates.

Pwyntiau allweddol a wnaed gan Aelodau: 

• Gofynnwyd am eglurhad os yw’r cynllun lesio yn weithredol i Tai Sir Fynwy hefyd, a’r ymateb oedd ei fod.

• Gofynnwyd cwestiynau am nifer y cartrefi fforddiadwy (rhagwelir tua 130 o gartrefi fforddiadwy), hyrwyddo gwasanaeth gosod Sir Fynwy, y llety ar gyfer teuluoedd a chyfraddau lwfans tai lleol. Hysbyswyd aelodau y caiff teuluoedd fel arfer eu gosod mewn anheddau hunan-gynwysedig, a bod y cyfraddau lwfans tai lleol yn seiliedig ar ddata 2011 ac yn llawer is na rhenti marchnad. Holodd Aelodau am ddefnydd data 2011 ar gyfer asesu’r Grant Tai Lleol.

• Dywedodd Aelod mai nifer isel yn ei ward sy’n defnyddio Gwasanaeth Gosod Sir Fynwy ac efallai y gellid ei hyrwyddo’n well drwy gynghorau tref a chymuned. Cydnabu swyddogion y byddai cysylltu â chynghorau tref a chymuned yn gam gweithredu y gallent ei ddilyn er mwyn hyrwyddo Gwasanaeth Gosod Sir Fynwy (Gweithredu: Rebecca Cresswell).

• Holodd Aelod am y cyfnod aros cyfartalog ar gyfer tai cymdeithasol, y ffigurau cam-drin domestig a lesio anheddau.

• Gofynnodd aelodau am eglurhad ar y stoc tai ar gyfer teuluoedd o gofio fod Severn View ar gyfer pobl sengl.

• Gofynnodd Aelodau os oedd cam-drin domestig o fewn aelwydydd yn arwain at gynnydd mewn digartrefedd.

• Gofynnodd Aelod am eglurdeb os mai diben lesio anheddau oedd lliniaru’r defnydd o Wely a Brecwast a galw dros dro, yn hytrach na chynnig datrysiad hirdymor.

• Holodd Aelod os yw rhywun yr aseswyd ei fod mewn llety anaddas yn cymhwyso fel bod mewn risg o ddigartrefedd. Cytunodd y swyddog i drafod yr amgylchiadau unigol gyda’r Aelod yn dilyn y cyfarfod.

• Gofynnodd Aelod arall am eglurhad ar bobl gyda nodweddion gwarchodedig fel y’u diffinnir yn y Ddeddf Cydraddoldeb a hefyd aelodau’r lluoedd arfog yn nhermau eu blaenoriaeth wrth gael annedd.

• Gofynnwyd am eglurdeb os yw ‘person sengl’ yn cyfeirio at unigolyn sengl heb blant – cadarnhawyd ei fod yn cyfeirio at berson sengl heb blant ac mai nhw yw’r gyfran uchaf o geisiadau digartrefedd, ynghyd â phrinder difrifol o anheddau un ystafell wely.

• Holodd Aelod faint o dai fforddiadwy a gafodd eu cyflenwi yn Sir Fynwy yn 2023-2024, a’r ffigur yw 63.

• Awgrymodd Aelod ein bod yn ystyried yr eirfa wrth hyrwyddo anheddau ar gyfer pobl sydd angen cartref er mwyn osgoi’r stigma sy’n gysylltiedig gyda digartrefedd, a all hefyd ddenu mwy o landlordiaid. Ar gyfer diben yr adroddiad, cadarnhaodd Swyddogion fod angen defnyddio’r term ‘digartref’ i gyfeirio at bobl sy’n gymwys am gymorth dan Ddeddf Tai (Cymru) 2014 a’i bod yn diffinio digartrefedd fel ‘peidio bod â llety addas neu fod mewn risg o golli hynny o fewn 56 diwrnod”. Fodd bynnag rhoddir ystyriaeth i farchnata a hyrwyddo cartrefi ar gyfer pawb.

• Holwyd os ydym yn derbyn digon o arian grant gan Lywodraeth Cymru, ac os y gallai landlordiaid cymdeithasol cofrestredig wneud mwy. Cadarnhaodd swyddogion iddynt gael cyfarfod gyda Llywodraeth Cymru am gyflwr y grantiau talu TAC sydd angen i anheddau a brynir gael eu blaenoriaethu a gyfer pobl llety dros dro. Roeddent wedi nodi fod hyn er anfantais aelwydydd eraill nad ydynt mewn llety dros dro ond sydd â statws digartref ac angen uchel am dai addas. Fe wnaethant hefyd ddweud fod ganddynt berthynas waith dda gyda landlordiaid cymdeithasol cofrestredig ac wedi bod yn canolbwyntio ar ganol trefi yn ddiweddar.

•  Crynodeb y Cadeirydd: 

Mae’r Aelod Cabinet a Swyddogion wedi ateb cwestiynau’r Pwyllgor yn llawn ac mae’r Pwyllgor yn fodlon gyda’r ymatebion manwl a roddwyd a’r gwaith a wneir i liniaru digartrefedd a amlinellir yn Adroddiad Diweddaru Ailgartrefu Cyflym. Byddir yn dod â diweddariad pellach at y Pwyllgor maes o law.