Agenda item

Cyflwynodd yr Aelod Cabinet dros Adnoddau’r adroddiad a oedd yn cynnwys argymhellion a gynlluniwyd i gydymffurfio â Darpariaethau Statudol.  Roedd y penderfyniadau a argymhellwyd hefyd yn tynnu ynghyd oblygiadau praeseptau Treth y Cyngor a gynigiwyd gan Swyddfa Comisiynydd Heddlu a Throseddu Gwent a Chynghorau Tref a Chymuned, a thrwy hynny alluogi'r Cyngor Sir i sefydlu ei brif lefelau Treth y Cyngor yn y gwahanol fandiau eiddo ym mhob ardal Tref neu Gymuned.  

Clywsom am y diffyg disgwyliedig o £26m yn ein cyllideb a phwysau costau yn cael eu hamlygu.

Nid oedd Aelodau'r gwrthbleidiau yn gallu cefnogi cynigion y gyllideb a gwnaed y sylwadau canlynol:

·       Mae teuluoedd a busnesau mewn trafferthion ariannol a byddai llawer o'r cynigion yn ychwanegu at yr anhawster hwn.

·       Mae angen i swyddogion fod yn glir ynghylch blaenoriaethau'r weinyddiaeth.

·       Rhaid i egwyddor yrru fod ein bod yn gwneud popeth o fewn ein gallu i ddiogelu gwasanaethau rheng flaen a chymunedol lle mae eu hangen fwyaf.

·       Cynigiwyd bod y weinyddiaeth yn edrych ar roi gwasanaethau cymunedol lleol ar lwybr cynaliadwy drwy ddatblygu cynllun ar gyfer rhai trosglwyddiadau asedau cymunedol.

·       Gallai datblygu sefydliadau elusennol fod yn ffordd gadarnhaol ymlaen i Gerddoriaeth Gwent a'r celfyddydau ehangach.

·       Byddai'n amser da i annog Cynghorau Cymuned i fynd â materion yn fwy i'w dwylo eu hunain trwy ystyried y lefelau praeseptau.

Dywedodd yr Aelod Cabinet dros Gymunedau Cynhwysol a Gweithgar fod y cynigion yn nodi llwybr i gadarnach tir, gan ychwanegu y byddai adolygiad o asedau yn ystod y misoedd nesaf a fydd yn anelu at leihau costau rhedeg ac effaith ar yr hinsawdd.  Esboniodd hefyd sut yr oeddent yn ail-drefnu gwasanaethau i gefnogi pobl ddigartref ar adeg o ddigartrefedd cynyddol.  

Cyfeiriodd yr Aelod Cabinet dros Newid yn yr Hinsawdd a'r Amgylchedd at ddatgarboneiddio a sut mae'n parhau i fod wrth wraidd y gyllideb, gan egluro ei fod yn torri ar draws pob gwasanaeth a bod ganddo nifer o gyd-fuddion o ran arbedion cost, iechyd ac effeithlonrwydd.

Canmolodd yr Aelod Cabinet dros Addysg ansawdd gwaith swyddogion ac roedd yn falch o'r hyn a gyflawnwyd, heb fawr o arian ychwanegol.   Dywedodd, o dan weinyddiaeth flaenorol y Ceidwadwyr, roedd disgyblion cyfnod allweddol 4 sy’n cael prydau ysgol am ddim yn perfformio waethaf yng Nghymru, ond eu bod bellach yn newid y ffordd y maent yn gweithredu.  Cyfeiriodd at y Gwasanaeth Seicoleg Addysg a oedd bellach yn mynd y tu hwnt i waith achos unigol ac yn ceisio mynd i'r afael â'r rhesymau pam mae plant yn cyrraedd pwynt argyfwng.   Gofynnodd i'r gwrthbleidiau nodi'r camau breision a gymerwyd ar draws ysgolion fel eu bod yn diwallu anghenion unigol.

Cyfeiriodd yr Aelod Cabinet dros Ofal Cymdeithasol, Diogelu a Gwasanaethau Iechyd Hygyrch at yr heriau yn ei faes cyllidebol ac atgoffodd yr Aelodau o'u cyfrifoldeb i 'blant sy'n derbyn gofal' yn eu rôl fel rhieni corfforaethol.

Amlygodd Arweinydd yr wrthblaid feysydd o bryder o fewn y cynigion gan nodi siom yn y cynnydd yn y dreth gyngor, gan fod yn uwch nag awdurdodau cyfagos gwledig tebyg.   Ystyriodd nad oedd gan y weinyddiaeth ymdeimlad o bwrpas ac y gallai camau cynharach fod wedi deillio o'r cynnydd a'r alwad ddilynol ar gronfeydd wrth gefn.

Roedd rhwystredigaethau pellach yn cynnwys:

·       Siom bod Tudor Street yn y rhestr o asedau i'w gwerthu o ystyried bod sicrwydd wedi ei roi nad oedd hyn yn wir.

·       Diffyg mynd i'r afael ag anghenion oedolion sy’n agored i niwed.

·       Diffyg buddsoddiad mewn Priffyrdd.

·       Y materion yngl?n â sbwriel.

·       Roedd y sesiynau ymgysylltu wedi bod yn siomedig.

Ar ôl cael eu rhoi i bleidlais cafodd yr argymhellion fel y nodwyd yn yr adroddiad eu gwrthod.