Agenda item

Cyflwynodd y Swyddog Perfformiad yr adroddiad chwe misol i adolygu'r Gofrestr Risg Strategol.  Ar ôl cyflwyno'r adroddiad, gwahoddwyd cwestiynau a sylwadau gan Aelodau'r Pwyllgor:

·         Holodd Aelod o'r Pwyllgor am ddiffyg posibl mewn cyllid i gymryd lle cyllid yr Undeb Ewropeaidd (UE) a oedd ar gael yn flaenorol, a gofynnodd a oes digon o ystyriaeth wedi'i rhoi i'r risgiau sy'n deillio o'r ffaith nad yw’r lefelau blaenorol o gyllid ar gael.  Cadarnhawyd bod risgiau gweddilliol o risgiau wedi'u dad-ddwysáu yn cael eu hystyried a chyfeiriwyd y Pwyllgor at risgiau 4a a 4b ar gyfer rheoli risgiau cysylltiedig ag arian, gan nodi y byddai diffygion posibl yn cael eu cynnwys fel y bo'n briodol. Os yw'r risg yn fwy sylweddol, byddai ystyriaeth yn cael ei rhoi i gynnwys y risg yn ei rinwedd ei hun.

Tynnodd y Dirprwy Brif Weithredwr a'r Prif Swyddog Adnoddau sylw at y ffaith bod Llywodraeth y DU yn cynyddu'r cyllid.  Er bod y ddau gais cyntaf a wnaed yn aflwyddiannus, bydd ceisiadau pellach yn cael eu gwneud.  Mae'r awdurdod wedi bod yn llwyddiannus iawn gyda'i geisiadau am Gyllid Cydnerthedd Cymunedol.  Mae'r Gronfa Ffyniant a Rennir yn debygol o gymryd lle'r cronfeydd hyn; disodli cyllid yr UE.  Nid yw'r broses ymgeisio wedi'i phenderfynu ac mae'n risg. 

·         Diolchodd Aelod o'r Pwyllgor i swyddogion am yr adroddiad ac roedd am dynnu sylw at ddau risg lefel uchel.  1) Risg 12 – lleihau allyriadau carbon a holi faint o 'wydnwch' sy'n canolbwyntio arno a 2) Risg 5 - recriwtio a chadw staff i gynnal gwasanaethau ac unrhyw welliannau i'r broses recriwtio. 

O ran Risg 12, eglurodd y Rheolwr Perfformiad fod dau gam lliniaru clir; a) cyflawni ein strategaeth argyfwng hinsawdd a b) sut mae'r awdurdod yn paratoi ac yn addasu i effaith newid yn yr hinsawdd gan gydnabod bod lefel y risg yn uchel gyda rhai ffactorau y tu hwnt i'n rheolaeth.  Un enghraifft o liniaru effaith y newid yn yr hinsawdd yw gweithio gyda'r Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus i dreialu rhai technegau rheoli perygl llifogydd naturiol a gweithio ar gynlluniau gwrthsefyll yr hinsawdd.

Wrth ystyried Risg 5, ymatebodd y Prif Swyddog Pobl a Llywodraethu mai'r bwriad yw creu proses recriwtio yn seiliedig ar gaffael talent go iawn.  Mae dulliau gwahanol eisoes yn cael eu defnyddio i ddenu ymgeiswyr addas.  Cyfeiriodd at y prinder sgiliau byd-eang.  Esboniodd fod cymwysiadau meddalwedd yn cael eu hystyried, hyfforddiant datblygu gyrfa/arweinyddiaeth a nodi'r ffyrdd gorau o weithio er budd cyflogeion a thrigolion y Sir i wella recriwtio a chadw staff.  Y flaenoriaeth yw cadw mantais gystadleuol.

·                Mewn ymateb i gwestiwn Aelod am strategaeth fasnachol yr awdurdod, cadarnhawyd bod £50M wedi'i fenthyca.  Mae'r Llywodraeth yn gwrthod defnydd y cyllid ar gyfer rhentu o dan y strategaeth a gofynnodd beth fyddai'r goblygiadau i'r Cyngor.  Esboniodd y Dirprwy Brif Weithredwr mai un o ofynion y Pwyllgor Buddsoddiadau yw ei fod yn cyflwyno adroddiad blynyddol.  Cyflwynir hyn yn gynnar yn y flwyddyn newydd.  Cadarnhawyd bod y Canghellor wedi tynhau'r gallu i Gynghorau ddefnyddio benthyca o’r Bwrdd Benthyciadau Gwaith Cyhoeddus ar gyfer gweithgarwch masnachol ar gyfer elw a dychweliadau.  Nid bwriad yr awdurdod fu hyn ond yn hytrach defnyddio'r enillion a gynhyrchir o fuddsoddiadau masnachol i gynnal gwasanaethau rheng flaen.  Gall greu rhywfaint o rwystr i fuddsoddiad y tu allan i ffin y sir ac mae cyngor yn cael ei geisio yn unol â hynny.  Mae Castlegate a Pharc Hamdden Casnewydd yn gaffaeliadau ôl-weithredol.

Fel y nodir yn yr argymhellion, defnyddiodd yr Aelodau'r asesiad risg i ystyried effeithiolrwydd trefniadau rheoli risg yr awdurdod ac i ba raddau y mae'r risgiau strategol sy'n wynebu'r awdurdod yn cael eu cofnodi'n briodol.

Mae'r Aelodau'n craffu, yn barhaus, ar yr asesiad risg a'r deiliaid cyfrifoldebau i sicrhau bod risg yn cael ei rheoli'n briodol.