Agenda item

Craffu ar yr adroddiadau Craffu Refeniw a Chyfalaf 2020-2021

Cyflwynodd Jonathan Davies yr adroddiad ac atebodd gwestiynau’r aelodau gyda Stacey Jones, Frances O’Brien, a Mark Hand.

Her:

Heblaw am y Rheolwr Archwilio (a rennir â Chasnewydd), a oes meysydd eraill yr ydym yn eu rhannu â chynghorau eraill?

Oes, mae sawl enghraifft o drefniadau gwasanaeth a rennir ledled yr awdurdod. Yr enghraifft ddiweddaraf yw'r penderfyniad i uno â gwasanaeth caffael Cyngor Caerdydd. Os oes budd i'w gael yna rydym yn archwilio'r posibilrwydd. Pan fyddwn yn cydweithredu â chynghorau neu gyrff eraill rydym yn gallu cyfalafu’r gost honno, gan ganiatáu inni dalu’r costau o adnoddau cyfalaf, yn hytrach na rhoi baich ar y cyfrif refeniw. Rydym yn edrych i wneud hyn ar gyfer caffaeliad ar gyfer y flwyddyn ariannol gyfredol: mae pwysau o £208k a fyddai wedi bod yn y gyllideb refeniw yn cael ei gyfalafu.

A yw'r cydweithrediad â Chaerdydd ar gaffaeliad yn cynnwys cyflogau a rennir?

Roedd hynny'n cynnwys trosglwyddo'r gwasanaeth a secondiad swyddogion i Gaerdydd. Yna byddem yn talu ffi am y gwasanaeth hwnnw, i bob pwrpas. Felly, i bob pwrpas, rydyn ni'n talu'r cyflog ond trwy drefniant ffioedd yn hytrach nag yn uniongyrchol.

Uned cludo teithwyr a gorfodaeth parcio sifil: a yw'r cynllun parcio sifil newydd wedi cychwyn, ac a fydd y pwysau'n cael eu datrys yn y blynyddoedd i ddod?

Mae gan y gwasanaeth UCT nifer o bwysau. Rydym wedi gweld costau cynnal a chadw uwch, costau staffio ychwanegol, cynnydd yn nifer y disgyblion sydd angen cludiant, ac ati. Mae modelu'r niferoedd hynny yn gymhleth iawn o ran ceisiadau sy'n dod i mewn am gludiant o'r cartref i'r ysgol bob blwyddyn. Rydym yn aml yn cael ceisiadau hwyr ac mae'n anodd i ni ragweld i ble y bydd disgyblion yn mynd. Rydym yn edrych ar roi cynllun adfer ar waith ar gyfer UCT ar gyfer y flwyddyn nesaf; y llynedd cawsom swm sylweddol o arian gan Lywodraeth Cymru a helpodd i liniaru rhai o'r materion yn y gwasanaethau, ond maent yn dal i fodoli. Rydym yn edrych ar y strwythur staffio presennol ac yn gwneud cymhariaeth rhwng gweithrediadau mewnol ac allanol i weld a oes unrhyw ffordd i leihau costau. Ond maen nhw'n ymwneud yn bennaf ag amrywiadau mewn niferoedd - pan fyddwn ni'n derbyn y niferoedd newydd ym mis Medi, bydd y cyfeiriad y mae'n rhaid i ni ei gymryd yn gliriach, a bydd adolygiad arall.

Mae gorfodaeth parcio sifil wedi bod ar waith ers ychydig llai na dwy flynedd ond rhwng swyddi gwag staff, salwch a'r pandemig, mae'n debyg mai dim ond tua thri mis o weithgaredd llawn yr ydym wedi'i gael. Ar hyn o bryd mae diffyg incwm yn erbyn y targed; rydym wedi cychwyn adolygiad i ddarganfod a yw'r targed yn realistig yn y lle cyntaf. Nid oeddem yn gorfodi yn ystod y llifogydd a chafodd staff eu hadleoli yn ystod y pandemig, felly dim ond nawr rydym yn cael y gwasanaeth i mewn. Bydd hwn yn faes i'r pwyllgor ei wylio wrth inni symud ymlaen, a gallwn adrodd yn ôl yn y flwyddyn i ddod.

A effeithiwyd ar ein contractau preifat?

Do, rydym wedi lleihau ein llogi preifat oherwydd COVID-19. Rydym nawr yn dechrau dychwelyd i'r farchnad llogi preifat a chael swyddi i mewn i'r perwyl hwnnw. Gobeithio, wrth i'r flwyddyn fynd yn ei blaen, y bydd incwm yn symud ymlaen yn raddol. Mae angen i ni sicrhau bod gennym y strwythur staffio i ddarparu ein gwasanaethau craidd, h.y. plant i'r ysgol, a'r pwynt galw cyntaf fydd codi gwersi nofio unwaith y byddant yn dechrau eto. Byddwn yn gwylio'r farchnad yn agos iawn ac yn datblygu ein gwasanaeth i gyd-fynd â'r anghenion a chynhyrchu incwm o logi preifat gan ei fod yn gwrthbwyso ein costau cyffredinol.

A ellid cael hyfforddiant pellach mewn darllen cyfrifon, ac efallai y gallai aelodau awgrymu ffyrdd o eirio pethau, ac ati?

Bydd swyddogion yn ystyried hyn ac yn dychwelyd i'r pwyllgor.

Crynodeb y Cadeirydd:

Rydym yn diolch i'r swyddogion am adroddiad manwl ar y sefyllfa refeniw a chyfalaf ac rydym yn ddiolchgar am yr esboniad cryno o'r materion cyllidebol allweddol yn y meysydd gwasanaeth sy'n dod o fewn ein goruchwyliaeth. Rydym yn cydnabod bod angen manylder ar adroddiadau, fodd bynnag, mae cyllid llywodraeth leol yn gymhleth a hoffem gael rhywfaint o hyfforddiant pellach ar ddadansoddi'r adroddiadau cyllid maes o law. Ein rôl yw bodloni ein hunain bod monitro cyllideb effeithiol yn digwydd ac fel pwyllgor, rydym yn teimlo'n weddol hyderus bod hyn yn wir. Rydym yn cydnabod bod gan 2 storm y gaeaf oblygiadau sylweddol i'r sefyllfa ariannol ynghyd â'r sefyllfaoedd sydd eisoes yn heriol yn y maes gwasanaeth, yn benodol gwasanaethau plant, Uned Cludiant Teithwyr a Gwastraff ac Ailgylchu, y dyfarniad cyflog uwch a'r setliad hwyr gan Lywodraeth Cymru gan gymhlethu sefyllfa heriol ymhellach. Diolchwn yn arbennig i swyddogion am roi trosolwg inni o oblygiadau ariannol y pandemig COVID-19, a fydd yn ein helpu yn ein harchwiliad o'r dysgu pandemig y byddwn yn ei wneud ym mis Medi. Diolch swyddogion am eich amser y bore yma a'ch gwaith caled yn coladu'r adroddiadau hyn.