Agenda item

Diben: Rhoi diweddariad i’r Pwyllgor Dethol ar y cynigion a gafodd eu datblygu i symud i Fwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus Gwent-gyfan a diweddariad ar y broses ar gyfer datblygu’r Asesiad Llesiant a’r Cynllun Llesiant nesaf.

Awduron: Richard Jones, Sharran Lloyd

Cyflwynodd Richard Jones a Sharran Lloyd yr adroddiad ac ateb cwestiynau'r aelodau:

Her:

A fydd llwyth gwaith swyddogion yn cynyddu?  Sut bydd y gwaith yn cael ei ddosbarthu?

Mae bwrdd y rhaglen bresennol wedi bod yn ei le ers amser maith.  Cafodd ei strwythuro ar yr un pryd â bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus, sy'n adlewyrchu ein bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus Sir Fynwy lleol.  Gall cynrychiolwyr ar lefel uwch sydd â rheolaeth uniongyrchol dros eu gwasanaethau, gyfarwyddo a llywio'r ddarpariaeth sydd angen digwydd, a sut y gallant gyflawni'r adnoddau gorau yn erbyn ein blaenoriaethau Cynllun Lles. Dydyn ni ddim yn rhagweld bod llwyth gwaith yn newid yn ddramatig oherwydd bydd y Cynllun Lles yn aros yn gyfredol yn Sir Fynwy am ddwy flynedd arall y cynllun hwnnw.  Bydd bwrdd y rhaglen yn cadw goruchwyliaeth strategol o'r ddarpariaeth honno.

Mae rhanbartholi, a 5 bwrdd a allai ddyblygu gwaith, yn bwynt teg i'w godi, ond bydd bwrdd y rhaglen i ni yn cadw 'lleoliaeth' fel rhan o'r ddarpariaeth hon a bod yn llais i'r BGC rhanbarthol, lle mae gennym flaenoriaethau cyffredin ar draws y rhanbarth. Lle mae gennym, er enghraifft, iechyd meddwl neu newid yn yr hinsawdd rydyn ni'n gwybod sy'n flaenoriaethau cyffredin ar draws Gwent, o dan BGC rhanbarthol rydym yn rhagweld y bydd ganddyn nhw fwy o'r gallu i gyfarwyddo'r gwaith yn rhanbarthol. Yna, bydd bwrdd ein rhaglen yn gwneud synnwyr o sut mae hynny'n bwydo i lawr yn lleol, yn enwedig gan ei fod yn ymwneud ag amgylchiadau penodol Sir Fynwy.

Hyd nes y bydd yn dechrau, a gawn ateb i'r cwestiwn o ranbartholiaeth yn erbyn lleoliaeth?

Rydym eisoes yn gweld rhai o'r tensiynau, o ran darpariaeth leol a rhanbarthol, a dyna'n rhannol pam y newidiwyd cylch gwaith y pwyllgor Dethol hwn – oherwydd ein bod eisiau gwybod pa mor effeithiol oedd agendâu rhanbarthol wrth gyflawni ar ran Sir Fynwy.  Bydd y dysgu o hynny yn helpu i lywio sut mae angen i ni strwythuro'r Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus Rhanbarthol, yngl?n â'i reolaeth perfformiad a'i atebolrwydd, a'i fframwaith llywodraethu.  Rydym yn edrych ar ble mae gan fyrddau gwasanaethau cyhoeddus gyfrifoldeb llwyr am gyflwyno, a ble/pam y dylai pethau eistedd gyda'r BGC wrth symud ymlaen.  Bydd gennym y fframwaith rheoli perfformiad cywir, strwythurau llywodraethu ac atebolrwydd ar waith i sicrhau ein bod yn darparu'n effeithiol ar lefel leol trwy'r trefniadau rhanbarthol; Mae tirwedd y bartneriaeth yn atodiad 4 yn dangos sut y byddwn yn sicrhau canlyniadau i ddinasyddion yn Sir Fynwy.  Gellid dadlau nad oes strwythur llywodraethu ar hyn o bryd yn goruchwylio effeithiolrwydd darpariaeth leol.  Mae'r adroddiad hefyd yn sôn am drefniadau craffu, sy'n cael eu datblygu; teimlwn fod angen cadw craffu lleol a rhanbarthol o hyd i gryfhau'r dull hwn.

A fyddwn ni'n cael manteision ychwanegol i sicrhau ein bod yn cael gwerth da o'r math hwn o system?

Nid yw hyn wedi gofyn am adnoddau ychwanegol hyd yma: rydym yn ei wasanaethu drwy'r  strwythurau presennol a thrwy gydweithrediad â phartneriaid Gwent. Ar hyn o bryd, dydyn ni ddim yn credu y bydd angen adnoddau ychwanegol.  Ar hyn o bryd, mae swyddogion yn gweithio ar y cyd ar draws Gwent.  Mae'n addas i gael swyddogion sy'n deall y darlun lleol sy'n datblygu'r dull rhanbarthol.

Mae'r adroddiad yn dweud y bydd pob awdurdod lleol yn cymryd cyfnod o 2 flynedd o oruchwylio'r bwrdd cyfan - a fydd hynny'n golygu un adroddiad blynyddol ar gyfer y corff rhanbarthol?  Pwy sy'n arwain ar yr adroddiad lles blynyddol rhanbarthol, neu a fydd yn gydweithrediad?

Er bod y cynllun lles lleol yn parhau mewn grym, rydym yn rhagweld y bydd craffu Sir Fynwy yn parhau i dderbyn adroddiad blynyddol o safbwynt lleol.  Ar gyfer y trefniadau perfformiad a llywodraethu fel sydd newydd gael eu disgrifio, gallai'r BGC rhanbarthol fod â rôl wrth gytuno'r adroddiad hwnnw'n ffurfiol. Ond, fel y dangosir yn yr eitem agenda nesaf, mae'r cynnwys a'r diweddariadau ar gyfer hynny'n cael eu gyrru gan ystod o arweinwyr cam, gan wahanol bartneriaid sy'n eistedd ar y bwrdd gwasanaethau cyhoeddus. I'r bwrdd gwasanaeth cyhoeddus rhanbarthol, mae manylion o hyd i gytuno yn y trafodaethau am drefniadau llywodraethu, ond efallai y byddem yn disgwyl y bydd gan bwy bynnag sy'n cymryd yr oruchwyliaeth weinyddol honno rôl allweddol i'w chwarae yn yr adroddiad blynyddol, er bod gan bawb sy'n bartner i'r bwrdd gwasanaeth cyhoeddus gyfrifoldeb i gyfrannu at a diweddaru perfformiad yr ardaloedd y maent yn arwain arnynt. Mae hyn yn annhebygol o newid.

Mae'r math o berthynas rhwng sefydliadau yn wahanol i'r rhai o fewn sefydliad.  Sut mae'r berthynas ar draws y gwahanol siroedd?

Rydym wedi bod yn ffodus yng Ngwent i fod yn gweithio gyda'n partneriaid drwy drefniant Gr?p Asesu Lles Strategol Gwent ers 5 mlynedd – hynny yw partneriaid awdurdodau lleol a phartneriaid bwrdd gwasanaethau cyhoeddus, yn ogystal â data Cymru, swyddfa Comisiynydd Cenedlaethau'r Dyfodol, a Llywodraeth Cymru. Rydym felly wedi datblygu perthynas dros gyfnod hir, gan weithio'n dda yn y maes hwn gyda'n cydweithwyr.  Mae ymddiriedaeth a chydweithio, felly gallwn gael sgyrsiau lletchwith, ac weithiau mae angen cyfaddawdu.  Mae yna gyffredinrwydd a phwrpas a rennir.  Fel rhan o'r dull rhanbarthol o ddatblygu'r BGC rydym wedi rhannu'r llinynnau gwaith yn ein plith - felly mae'r llwyth gwaith yn cael ei rannu ar draws y rhanbarth.

Oes hyfforddiant digonol wedi bod yn y maes hwn, neu oes angen unrhyw hyfforddiant arnoch?

Drwy'r broses rydym yn dysgu gan gydweithwyr eraill, gyda'r trefniant cydweithredol yn caniatáu i'r pum ardal rannu gwybodaeth. 

Crynodeb y cadeirydd:

Rydym wedi cael trafodaeth ddefnyddiol ar ranbartholi Byrddau Gwasanaethau Cyhoeddus Gwent.  Y prif fanteision a amlygwyd y bore yma yw bwrdd strategol cryfach tra'n cadw llais lleol cryf er mwyn ein galluogi i ymateb i'n cymunedau. Dylai gynnig goruchwyliaeth gryfach i ni o rai o'r gwaith rhanbarthol megis cam-drin domestig, a dylai ein galluogi i gael mwy o ffocws ar faterion rhanbarthol cyffredin fel newid yn yr hinsawdd a gordewdra. Rydym hefyd wedi siarad am sut y dylai cynlluniau fod yn fwy cydlynus ar draws y rhanbarth a dylid cryfhau llywodraethu.  Rhoddodd y Pwyllgor Dethol ei gefnogaeth i'r cynnig gwreiddiol i uno'r BGCau, felly rydym yn fodlon bod trefniadau rhanbarthol bellach yn cael eu rhoi ar waith. Rydym yn falch bod cydnabyddiaeth o'r angen i sicrhau y gallwn graffu ar gyflawni'n lleol i sicrhau bod canlyniadau'n cael eu darparu i ddinasyddion Sir Fynwy.  Diolch i swyddogion am yr holl waith sydd yn rhan o uno'r byrddau a chawn weld beth fydd yn deillio o hyn fel rhan o drefniadau craffu yn y dyfodol.