Agenda item

Cyflwynodd Judith Langdon yr adroddiad, traddododd gyflwyniad ac atebodd gwestiynau'r cynghorwyr, gyda sylwadau ychwanegol gan Matthew Gatehouse a Sharran Lloyd.

Her:

A yw'r Gr?p Gweithredu ar Dlodi a'r Gr?p Llywio Tlodi yn wahanol?

Roedd hwn yn wall teipio: y Gr?p Llywio Mynd i'r Afael â Thlodi.

Mae anghydraddoldeb yn ddarn enfawr o waith ynddo'i hun. Oni ddylem ei sicrhau, am resymau ymarferol?

Yn bennaf, rydym yn siarad am anghydraddoldeb incwm. O ran gweithredoedd yn y dyfodol agos, rydym yn edrych i sefydlu gweithgor sy'n canolbwyntio ar weithredu o amgylch y thema honno yn benodol. Nid ydym am ragfarnu beth mae'r gr?p ehangach hwnnw'n dod ag ef. Roedd heddiw yn ymwneud â thrafod gweithio mewn partneriaeth, ac rwyf am fanteisio ar y safbwynt partneriaeth ehangach hwnnw.

Mae'r BGC i fod i fynd i'r afael â thlodi - pam y dylem ofyn iddynt wneud rhywbeth y dylent fod yn ei wneud eisoes?

Trafodwyd y lefel briodol o gyfranogiad aelodau yn y Gr?p Rhwydwaith Tlodi ar gyfer y cyfarfod cyntaf. Y penderfyniad a wnaed bryd hynny oedd mynd gydag aelodau'r Gr?p Cynghori ar Gyfiawnder Cymdeithasol. Mae'n gr?p hylifol iawn, yn esblygu ac yn ddeinamig, sy'n agored i unrhyw un sydd â diddordeb angerddol yn y pwnc hwnnw. Nid wyf am roi'r argraff nad yw aelodau'r BGC yn gwneud unrhyw beth i fynd i'r afael â thlodi. Gallai paralel gyda'n sefydliad ein hunain fod yn ddefnyddiol: pe baem yn mynd yn ôl dwy flynedd, mae llawer iawn o weithgaredd yn ein sefydliad ein hunain, a'i effaith yw lleihau tlodi, mynd i'r afael â'i achosion a'i effeithiau, ond nad yw hynny'n wir o reidrwydd yn cael ei dynnu o dan y faner honno. Mae'r un peth yn wir efallai, i raddau, am y BGC, yn yr ystyr nad oes prinder gweithgaredd ond gyda'r darn hwn rydym yn gobeithio rhoi rhywfaint o gnawd ar esgyrn y dyhead hwnnw. Gobeithio, trwy ddarparu mwy o gydlynu ar draws y grwpiau hynny, y gall ddod yn fwy na swm ei rannau.

A allwn ni, fel Pwyllgor Dethol, ofyn i'r Partneriaid roi adborth inni bob 6 neu 12 mis ar y cynnydd y maent wedi'i wneud tuag at fynd i'r afael â thlodi, pa gamau y maent wedi bod yn eu cymryd, ac ati?

Yn nodweddiadol, pan fydd pwnc yn destun gweithgaredd partneriaeth, yn ysbryd gweithio mewn partneriaeth i adrodd ar hynny fel partneriaeth. O fewn hynny, ie, byddai camau penodol y gellid eu priodoli i bartneriaid unigol i weld y cyfraniad y maent wedi'i wneud tuag at hynny. Byddem yn hapus iawn i barhau i adrodd ar hynny. Mae'r pwyllgor hwn - yn ei ffurf flaenorol fel y Pwyllgor BGC - wedi dod â phartneriaid o Fwrdd Iechyd Aneurin Bevan, Cyfoeth Naturiol Cymru, ac ati, i fod yn atebol am eu cyfraniadau i ymrwymiadau BGC, a byddai hynny'n wir am y Pwyllgor Gwasanaethau Cyhoeddus hwn hefyd. Rydym hefyd yn edrych ar hyn trwy'r lens lle mae strwythurau rhanbarthol eraill yn chwarae rôl yn hyn, nad ydynt o reidrwydd yn cael eu cydgysylltu gan CSF, ac effeithiau sut mae hynny'n gweithio ar lefel ranbarthol yn chwarae allan yn ein hardaloedd. Bydd y gwaith hwnnw'n dod yn fwy hanfodol wrth inni symud ymlaen.

Bydd y pandemig yn golygu bod llawer o bobl bellach mewn tlodi, nad oeddent o'r blaen. A welwyd hyn eto, neu a yw eto i ddigwydd?

Mae yna ymdeimlad ymhlith y partneriaid ei fod yn dechrau dod drwyddo nawr, o ran mwy o hawliadau credyd cyffredinol a Chyngor ar Bopeth yn delio â nifer cynyddol o broblemau yn ymwneud â chyflogaeth. Felly mae'n dechrau dod drwodd ond ddim eto ar ffurf ymchwydd yr ydym wedi'i ofni. Ond nid yw hynny'n dweud na ddaw. Hyd yn hyn, un o'r pethau mwy calonogol yw bod y systemau sydd ar waith i godi pobl yn gweithio ar y cyfan. Er enghraifft, bu data yn ddiweddar am ddefnydd banciau bwyd: mae wedi dangos cynnydd yn Sir Fynwy, ond nid un enfawr. Y teimlad cyffredinol yw bod pobl yn canfod eu ffordd at y gwasanaethau i'w cefnogi (mae hyn yn anecdotaidd i raddau helaeth, gan fod oedi bob amser rhwng anecdotau a data.) Bydd hynny'n parhau i fod yn ffocws allweddol: y bydd llawer o bobl yn wynebu'r heriau hyn am y tro cyntaf, ac mae angen inni eu cael i'r gefnogaeth gywir cyn gynted â phosibl. Er enghraifft, darn o waith trwy'r Gr?p Llywio fu creu adnodd newydd ar ein gwefan sy'n cydgasglu i un lle'r holl wahanol ffynonellau cymorth y gallai fod eu hangen ar rywun.

Crynodeb y Cadeirydd:

Mae'r pwynt am ddiffinio anghydraddoldeb a thlodi yn un pwysig. Clywsom y cwestiwn ynghylch cael adborth gan y sefydliadau partner - rydym yn croesawu hynny. Mae'n sicr y bu cynnydd yn ystod yr amser hwn: yn sicr bu rhai sydd wedi colli eu swyddi ac wedi methu â derbyn ffyrlo. Mae gennym gyfrifoldeb enfawr nawr i fwrw ymlaen â hyn, a gwneud gwaith ystyrlon.