Agenda and minutes

Dim

Cyflwynodd yr Aelod Cabinet Ben Callard yr adroddiad ac ateb cwestiynau aelodau gyda Peter Davies a Jonathan Davies.

• Holwyd am y gwahaniaeth rhwng y strategaeth ariannol tymor canolig a’r cynllun ariannol tymor canolig. Yr esboniad a roddwyd oedd bod y strategaeth yn nodi’r weledigaeth ariannol, cyd-destun a fframwaith hirdymor ar gyfer y Cyngor, tra bod y cynllun yn ddogfen fwy manwl a gaiff ei diweddaru sy’n sail i’r broses o osod y gyllideb flynyddol.

• Awgrymodd un Aelod y teimlwyd fod gan yr adroddiad arlliw gwleidyddol, yn deillio o beth o’r iaith a’r derminoleg a ddefnyddiwyd ac os oedd hynny yn fuddiol i ddogfen gan y Cyngor. Cadarnhaodd yr Aelod Cabinet fod hon yn ddogfen wleidyddol a bod yr enghreifftiau a roddwyd gan yr aelod o awgrymiadau gwleidyddol posibl yn ddatganiadau ffeithiol gywir, er enghraifft, y cyfeiriad at ostyngiadau mewn cyllid i lywodraeth leol dros y 14 mlynedd ddiwethaf.

• Gofynnwyd cwestiwn beth oedd y prif heriau a risgiau i gyllid y Cyngor yn y pum mlynedd nesaf. Cafodd y rhain eu crynhoi ac roeddent yn cynnwys ansicrwydd cyllid Llywodraeth Cymru, effaith COVID-19 a Brexit, y cynnydd mewn galw a chost gwasanaethau gofal cymdeithasol a digartrefedd, yr angen i fuddsoddi mewn galluoedd digidol a data a chyflenwi rhaglenni arbedion a thrawsnewid. Gofynnodd y Cadeirydd pam nad oedd yr adroddiad yn sôn am brif achos yr heriau ariannol i’r Cyngor sef mai Cyngor Sir Fynwy sy’n derbyn y setliad ariannol isaf gan Lywodraeth Cymru.

• Gofynnodd aelod sut y byddai’r Cyngor yn cyfarch y diffyg a ragwelir yn y gyllideb o £34.7 miliwn dros y tymor canolig. Atebodd yr Aelod Cabinet a swyddogion y byddai’r Cyngor yn datblygu rhaglen o newid a gwella fydd â ffocws ar bedwar maes allweddol: rheoli galw, ailddylunio gwasanaeth, cynhyrchu incwm, ac effeithiolrwydd a chynhyrchiant. Seilir y rhaglen ar y strategaeth ariannol a’r cynllun ariannol tymor canolig a bydd yn cynnwys ymgynghoriad ac ymgysylltu gyda rhanddeiliaid. Gofynnodd y Cadeirydd sut y gallai preswylwyr fod yn hyderus y byddai rhaglen y dyfodol yn sicrhau arbedion yn gyfwerth â £34.7 miliwn, pan fod y Cyngor wedi gorwario’n sylweddol ar ei wasanaethau creiddiol gofal cymdeithasol dros y ddwy flynedd ariannol ddiwethaf.  

• Mae’r strategaeth yn amlygu’r angen am ‘newid radical’ i fodel gweithredu y cyngor a’i wasanaethau (y rhoddir y manylion yn y cynlluniau arfaethedig), ond byddai’n ddefnyddiol i ni esbonio o leiaf yn eang beth y gallai hyn ei olygu, gan fod y strategaeth yn nodi’r ddibyniaeth ar ‘newid radical’ i reoli her ariannol y diffyg o £34.7 miliwn. Dywedodd yr Aelod Cabinet fod y ‘newid radical’ hwn yn cyfeirio at y rhaglen newid a drafodwyd eisoes a’r gwelliannau sydd eu hangen. Gofynnwyd cwestiynau pellach am sut y byddai gostwng costau ar y raddfa hon a symud i fwy o wasanaethau ar-lein yn realistig yn ‘gwella’ gwasanaethau. Cytunodd yr Aelod Cabinet y gall hyn fod angen mwy o eglurhad.

• Gofynnodd aelod os a sut y mae’r sefyllfaoedd galw yn y strategaeth ariannol yn seiliedig ar y data a’r rhagolygon diweddaraf..  

• Gofynnodd aelod  ...  view the full Cofnodion text for item 2.

Cyflwynwyd yr adroddiad gan yr Aelod Cabinet Ben Callard ac atebodd gwestiynau aelodau gyda Peter Davies, James Vale a Richard Jones. 

• Holodd Aelod sut mae’r strategaeth ddigidol yn alinio gyda’r strategaeth ariannol a strategaethau galluogi eraill. Yr esboniad a roddwyd oedd bod y strategaeth ddigidol yn cefnogi’r strategaeth ariannol drwy alluogi defnydd mwy effeithiol ac effeithlon o adnoddau, data a thechnoleg a drwy greu cyfleoedd newydd ar gyfer cynhyrchu incwm a thrawsnewid gwasanaethau. Dywedwyd ei bod hefyd yn alinio gyda strategaethau galluogi eraill drwy roi’r offer, sgiliau a diwylliant i sicrhau deilliannau gwell i’r sefydliad ac i’r gymuned.  

• Gofynnwyd cwestiynau hefyd am sut mae’r strategaeth ddigidol yn cyfarch y bwlch digidol ac yn sicrhau cynhwysiant digidol i’r holl breswylwyr a staff. Gofynnwyd cwestiwn pellach am ba anawsterau a ragwelir mewn annog y gweithlu i groesawu technolegau newydd a phrosesau a gaiff eu gyrru gan ddata. Ystyriwyd bod hyfforddiant a datblygu datrysiadau digidol rhwydd eu defnyddio a hygyrch yn allweddol i gyflawni hyn.  

• Bu trafodaeth am sut y bydd y strategaeth ddigidol yn mesur a gwerthuso ei heffaith a’i llwyddiant, yn ogystal â defnyddio data i lywio cynllunio a chyflenwi gwasanaeth.

• Gofynnodd aelodau sut mae’r strategaeth yn cefnogi cydweithio ac integreiddio gwasanaeth gydag awdurdodau lleol eraill a phartneriaid, yn arbennig o ran i ba raddau yr ydym yn cydweithio gydag Awdurdodau Lleol eraill, er mwyn sicrhau fod gennym seilwaith ddigidol gyffredin pe byddem yn ystyried gwasanaethau wedi eu hintegreiddio yn y dyfodol.  

• Gofynnwyd cwestiynau hefyd am sut mae’r strategaeth ddigidol yn meithrin diwylliant data a llythrennedd data ymysg staff, partneriaid a phreswylwyr. 

• Gofynnwyd cwestiwn arall am sut y bydd y strategaeth yn sicrhau dull gweithredu sy’n canolbwyntio ar ddefnyddwyr, gan roi ystyriaeth i anghenion a disgwyliadau preswylwyr. 

• Awgrymodd aelod bod angen gofal wrth wneud tybiaethau am p’un ai yw pobl h?n yn medru defnyddio llwyfannau digidol a chyfryngau cymdeithasol ac yn gwneud hynny. 

• Gofynnodd aelod hefyd os yw’r Asesiad Effaith Integredig yn cynnwys ynysigrwydd oherwydd y cynnydd yn y defnydd o dechnoleg.  

• Cyfeiriwyd at y cyflwyniad o’r Strategaeth Ariannol yn yr eitem agenda flaenorol a drafododd ddefnydd cynyddol o ddeallusrwydd artiffisial a dadansoddeg data, gofynnodd aelod os byddai’r Cyngor yn buddsoddi yn y setiau sgiliau hynny ac os oes ganddo’r gallu ariannol i wneud hynny ac os y byddai cwmpas ar gyfer benthyca ychwanegol os oes angen. 

• Soniodd aelod arall nad yw preswylwyr yn credu fod ap Fy Sir Fynwy yn rhwydd ei ddefnyddio. Hefyd, os yw’r ap yn cynnwys data gwarchodedig preswylydd, a ydym yn defnyddio’r data yma i gysylltu â nhw am ymgynghoriadau ar newid gwasanaeth, gan fod preswylwyr yn aml yn gofyn sut maent i fod i wybod am ymgynghoriadau sydd ar y gweill, os nad ydynt yn rhagweithol wrth geisio’r wybodaeth. Mae hyn yn ymddangos fel cyfle a gollir i ymgynghori gyda phreswylwyr.

• Gofynnwyd cwestiwn am sut i sicrhau fod y data a ddefnyddir gan swyddogion yn gyfredol.

Atebodd yr Aelod Cabinet a swyddogion yr holl gwestiynau a chynigiodd y Pwyllgor yr adroddiad a’i argymhellion, gan  ...  view the full Cofnodion text for item 3.

Cyflwynwyd yr adroddiad gan yr Aelod Cabinet Angela Sandles a Pennie Walker ac atebwyd cwestiynau aelodau gyda Nia Roberts.

• Gofynnodd aelodau beth oedd prif lwyddiannau’r Cyngor wrth hyrwyddo’r Gymraeg yn ystod 2023-24,  a chlywsant fod derbyn gwobr Cyflogwr y Flwyddyn, rhaglen estynedig o gyrsiau Cymraeg ar gyfer staff ac aelodau a mwy o siaradwyr Cymraeg yn y ganolfan cyswllt, a defnydd cyfeiriadau e-bost dwyieithog a chynghorion Cymraeg yn y cylchlythyr staff yn llwyddiannau allweddol a fedrai arddangos ymroddiad y Cyngor.

• Bu trafodaeth ar y prif heriau a risgiau i’r Cyngor wrth gydymffurfio gyda Safonau’r Gymraeg, yn cynnwys yr oedi wrth gaffael system teleffoneg newydd, yr angen i adolygu’r broses gyfieithu, yr angen i fonitro sgiliau Cymraeg a hyfforddiant staff a’r angen i ymateb i unrhyw gwynion gan y cyhoedd neu Gomisiynydd y Gymraeg.

• Gofynnodd aelodau sut mae’r Cyngor yn bwriadu gwella’r ddarpariaeth Gymraeg a’r perfformiad yn y dyfodol, a rhoddodd swyddogion restr o awgrymiadau fydd yn ffurfio rhan o gynllun gweithredu yn y dyfodol.  

• Roedd yr ymholiadau’n cynnwys faint o aelodau staff oedd wedi cofrestru ar gyfer cyrsiau Cymraeg yn ystod 2023-2024 ac os oedd y nifer yn uwch nag mewn blynyddoedd blaenorol, oherwydd yr hyblygrwydd ac opsiynau ychwanegol i ddysgu Cymraeg.

• Gofynnwyd cwestiynau am gyrsiau, yr oriau angenrheidiol, gwahanol lefelau gallu, y cyfraddau defnydd a cwblhau, y nifer o staff yn symud ymlaen rhwng lefel mynediad a chanolradd i lefel uwch, a sut yr ymgysylltir ac y rhoddir cymhelliant i staff ddilyn y cyrsiau. Awgrymwyd y gallai rhai astudiaethau achos ddangos yn well beth yw’r gwerth ychwanegol i rôl unigolyn.

• Holodd y Cadeirydd, o gofio nad yw 83% o breswylwyr Sir Fynwy yn siarad Cymraeg, os yw’r un safonau yn weithredol i’r Cyngor fel awdurdod lle mae 75% o breswylwyr yn rhugl yn y Gymraeg, a chadarnhawyd mai dyna’r sefyllfa.

• Yn nhermau cyhoeddiadau cyhoeddus, a ddylem sicrhau fod ein polisi yn cynnwys yr angen am gyhoeddiad Cymraeg ar gyfer achlysuron penodol.

• Trafodwyd recriwtio staff. Oherwydd bod angen i gynyddu nifer y siaradwyr Cymraeg yn y ganolfan gyswllt, dywedodd aelodau y gall fod angen recriwtio o rannau eraill o Gymru ac ystyried deiliaid swyddi a fyddai’n bennaf yn seiliedig yn eu cartrefi. Gofynnwyd os y gallai gofyniad ‘siaradwr Cymraeg’ atal ymgeiswyr  di-Gymraeg a chytunwyd y dylid trafod hyn gyda Gwasanaethau Pobl i ganfod os oes unrhyw ddata ar hynny (Gweithredu: Nia Roberts a Pennie Walker).

• Gofynnodd aelod o ran gofal cymdeithasol yn wasanaeth rheng-flaen, os oes gan y Cyngor yr alluedd i ddarparu gofal yn y Gymraeg os gofynnir am hynny.

• Gofynnodd aelod arall os bydd y Cyngor yn ceisio darparu cyfieithu ar y pryd ar gyfer cyfarfodydd y Cyngor.

• Codwyd mater arwyddion dwyieithog. Dywedodd aelod pa mor anodd y gall fod i bobl sy’n darllen arwyddion ffordd tra’n gyrru, yn arbennig os oes gan unigolyn ddyslecsia ac awgrymodd y gallai arwyddion ffordd yn y dyfodol gynnwys llinell lorweddol rhwng y geiriad Saesneg a’r geiriad Cymraeg i gynorthwyo gyrwyr. (Gweithredu: Nia Roberts a Pennie Walker i ddilyn lan ac ystyried  ...  view the full Cofnodion text for item 4.

16 Gorffennaf 2024 at 10.00am