Agenda and minutes

Ann Webb, Maureen Powell fel eilydd.

Dim.

Cyflwynodd yr Aelod Cabinet Ben Callard a Jonathan Davies yr adroddiad ac atebodd gwestiynau'r aelodau gyda'r Aelod Cabinet Ian Chandler, Nikki Wellington a'r Aelod Cabinet Martyn Groucott.

• Gofynnodd aelod am y camau sy'n cael eu cymryd gan y weinyddiaeth i atal dirywiad ariannol pellach a sicrhau adferiad cynaliadwy, gan fynd i'r afael â materion strwythurol fel diffygion cynyddol ysgolion a gwasanaethau sydd wedi'u tanariannu.  Ymatebodd yr Aelod Cabinet fod y diffyg tua 2% o'r gyllideb refeniw.  Maen nhw'n gweithio gydag ysgolion trwy gynlluniau adfer i reoli'r sefyllfa'n raddol.  Mae'r weinyddiaeth hefyd yn edrych ar feysydd eraill o'r awdurdod i gefnogi galw cynyddol mewn iechyd a gofal cymdeithasol.  Tynnodd sylw at y ffaith bod y Cyngor yn gweithio ar ystod o fesurau, gan gynnwys gweithredu rhaglen newid i fynd i'r afael â darparu gwasanaethau dros y tymor canolig i'r tymor hir; gweithio gydag ysgolion ar gynlluniau adfer i reoli diffygion yn raddol heb achosi sioc i'r system; canolbwyntio ar liniaru costau yn hytrach nag arbedion uniongyrchol, gydag ymdrechion i reoli gwasanaethau drws ffrynt a rheoli pecynnau gofal yn effeithiol; gwella mesurau craffu ariannol a chynnal disgyblaeth ariannol ar draws yr holl wasanaethau.
• Gofynnodd y Pwyllgor am eglurhad ar y risg ariannol a'r mesurau sy'n cael eu cymryd i fynd i'r afael â'r diffyg cyllidebol.  Esboniodd yr Aelod Cabinet dros Ofal Cymdeithasol fod y risg ariannol yn eilradd i'r risg o niwed a bod y Cyngor yn gwario'r arian sydd ei angen i ddarparu gofal, a dyna pam mae gorwariant mewn gofal cymdeithasol.  Esboniodd eu bod yn gweithredu mesurau i reoli'r sefyllfa, gan gynnwys rheoli'r drws ffrynt a sicrhau bod pobl yn cael gofal mewn ffordd sy'n rheoli eu hamgylchiadau.
• Gofynnodd y Cadeirydd am y cysondeb rhwng Risgiau 7 ac 8 yn y Gofrestr Risg sy'n nodi'r risg o niwed i blant ac oedolion, a dull y cyngor o leihau gorwariant.  Eglurodd yr Aelod Cabinet nad yw'r risg yn ymwneud â'r arian sy'n cael ei wario, gan ei fod yn cael ei wario, ac felly'r gorwariant o £4m mewn gofal cymdeithasol.  Tynnodd yr Aelod Cabinet dros Ofal Cymdeithasol sylw at yr ymdrechion i reoli gofal yn y camau cychwynnol i atal pecynnau cost uwch.  Mae'r risg ariannol yn cael ei ystyried yn eilradd i'r risg o niwed, gyda'r prif ffocws ar atal niwed diangen i blant ac oedolion.
• Gofynnodd aelod am nifer yr ysgolion sy'n agos at ddiffyg a pham mae gan Ysgol Gynradd Pembroke ddiffyg uwch nag eraill. Dywedodd swyddogion fod diffygion pob ysgol wedi'u hamlinellu yn Atodiad 3 o'r adroddiad a bod diffyg uwch Ysgol Gynradd Pembroke oherwydd newidiadau diweddar mewn staffio ac incwm anghenion dysgu ychwanegol sydd wedi'i ddyrannu i gefnogi disgyblion.
• Gofynnodd aelod am fod yn greadigol gydag adnoddau, gan sôn yn benodol am enghraifft Ysgol Parc y Castell a'r defnydd o adnoddau ar brosiectau nad ydynt efallai yn angenrheidiol ar hyn o bryd.  Ymatebodd yr Aelod Cabinet, er bod y Cyngor yn gweithio'n galed i wneud y mwyaf o'r defnydd o'r adnoddau sydd ar gael, mae rhywfaint  ...  view the full Cofnodion text for item 3.

Cyflwynodd yr Aelod Cabinet Ben Callard yr adroddiad ac atebodd gwestiynau'r aelodau gyda Richard Jones,Matthew Gatehouse a'r Aelod Cabinet Ian Chandler.

·        Gofynnodd aelodau am y nifer uchel o risgiau (14 allan o 16) sy'n cael eu graddio fel uchel ac a yw'r lliniariadau yn effeithiol neu a ydyn nhw'n rhy ofalus.  Fe wnaethant hefyd holi am risgiau annisgwyl a sut maent yn cael eu rheoli mewn cofrestrau risg adrannol.  Esboniodd y swyddog fod y lefelau risg yn cael eu hasesu cyn lliniaru a bod y sgoriau ôl-liniaru yn adlewyrchu effaith ragweledig y camau lliniaru.  Cydnabuwyd, er bod rhai risgiau yn parhau i fod yn uchel, mae'r Cyngor yn ofalus ac yn seilio ei asesiadau ar dystiolaeth a chyfeiriodd at gyflwyno Cofrestrau Risg y Gyfarwyddiaeth i reoli risgiau ar lefel fanylach.

·        Gofynnodd aelodau a fyddai risgiau annisgwyl a heb eu rhagweld bellach yn cael eu hychwanegu at gofrestr risg pob cyfarwyddiaeth nawr a dywedwyd wrthynt, cymaint ag y gallant eu rhagweld a bod ganddynt dystiolaeth ar gyfer risgiau, y byddant yn cael eu cynnwys yng Nghofrestrau Risg y Cyfarwyddiaethau. Pwysleisiodd swyddogion fod risg yn faes sy'n newid yn barhaus, ac mae'r Cyngor yn anelu at gadw i fyny ag ef.

·        Gofynnodd y pwyllgor yngl?n â chynaliadwyedd ariannol a darparu gwasanaethau o ystyried y pwysau ariannol parhaus, gorwariant mewn gofal cymdeithasol, a diffygion addysgol. Fe wnaethant holi am feysydd allweddol lle gallai fod angen gweithredu pellach neu ddulliau amgen i gau'r bwlch.  Cyfeiriodd swyddogion, wrth ymateb, at ddatblygu strategaeth ariannol tymor canolig a phroses monitro cyllideb newydd fel camau lliniaru allweddol, a hefyd rhaglen newid sy'n edrych ar sut mae'r Cyngor yn gweithredu yn y dyfodol.

·        Gofynnwyd cwestiynau am heriau a chadw'r gweithlu, yn enwedig mewn gofal cymdeithasol ac addysg, ac a oes cynlluniau wrth gefn ar gyfer rolau neu sectorau risg uchel os yw mentrau'n cymryd mwy o amser i gynhyrchu canlyniadau.  Esboniodd swyddogion ddatblygu strategaeth bobl newydd sy'n canolbwyntio ar recriwtio a chadw, gan gynnwys porth recriwtio a gwefan newydd i ddenu talent a chyfeiriodd at ddulliau rhagweithiol sy'n cael eu cymryd mewn gofal cymdeithasol i recriwtio gweithwyr cymdeithasol cymwysedig.

·        Cododd yr aelodau'r galw a chymhlethdod cynyddol o achosion mewn gofal cymdeithasol i blant ac oedolion, a sut mae'r Cyngor yn sicrhau mesurau i fynd i'r afael â phroblemau posibl gweithlu a darparwyr yn y tymor canolig.  Manylodd yr Aelod Cabinet dros Ofal Cymdeithasol nifer o fentrau, gan gynnwys strategaeth newydd ar gyfer lleoliadau plant, buddsoddiad mewn recriwtio gofalwyr maeth, a strategaeth gomisiynu newydd ar gyfer gofal cartref.  Trafodwyd heriau demograffig sy'n gynyddol heneiddio, a'r angen am brosiectau hirdymor i ymestyn disgwyliad oes iach.

·        Gofynnodd aelod a yw plant sy'n ymwneud â gofal bob amser yn cael eu rheoli i aros yn eu hardal a'u hysgol eu hunain, neu os oes rhaid iddynt gael eu symud i ffwrdd, ac ymatebodd yr Aelod Cabinet dros Ofal Cymdeithasol, er mai'r uchelgais yw cadw plant yn lleol, nid yw bob amser yn bosibl oherwydd diffyg lleoliadau a gofalwyr maeth. Mae pob  ...  view the full Cofnodion text for item 4.

Cyflwynodd yr Aelod Cabinet Ian Chandler a Jane Rodgers yr adroddiad ac atebodd gwestiynau'r Aelodau.

• Gofynnodd aelod sut mae cyllideb cyfnod cynradd Ysgol Brenin Harri VIII yn ymwneud â chynradd eraill yn Sir Fynwy.Esboniodd y swyddog fod y cyllid ar gyfer cyfnod cynradd Ysgol Brenin Harri VIII yn cyfateb i gyllid ysgolion cynradd eraill o faint tebyg yn Sir Fynwy. Mae'r pennaeth a'r corff llywodraethu yn gyfrifol am strwythuro'r tîm arweinyddiaeth.  Er bod y cyllid yr un peth, gallai arbedion posibl ddod o beidio â bod angen dau bennaeth, gan y gall yr ysgol edrych ar ei strwythur i nodi unrhyw arbedion posibl.
• Gofynnodd aelod am y mesurau sy'n cael eu rhoi ar waith i sicrhau nad yw gostyngiadau mewn adnoddau arweinyddiaeth yn Ysgol Cas-gwent yn effeithio'n anghymesur ar grwpiau agored i niwed, gan gynnwys disgyblion sydd ag anableddau a'r rhai o gefndiroedd difreintiedig. Eglurwyd bod cyllid trosiannol wedi'i roi ar waith i sicrhau proses raddol i'r cyllid llai.  Mae Ysgol Cas-gwent yn edrych ar ffyrdd o gefnogi eu dysgwyr yn fwy cost-effeithiol.  Ar hyn o bryd mae gan yr ysgol y gr?p arweinyddiaeth mwyaf ymhlith y pedair ysgol uwchradd, ac maen nhw'n gweithio ar ailstrwythuro i reoli'r newidiadau cyllid.
• Gofynnwyd cwestiwn yngl?n â sut mae effaith hirdymor y newidiadau hyn ar ganlyniadau'n cael ei fonitro, yn enwedig yng Nghas-gwent lle mae cyllid yn cael ei leihau'n sylweddol. Dywedodd y swyddog y bydd agweddau ariannol y newidiadau cyllid yn cael eu monitro'n agos, a bydd y canlyniadau addysgol yn cael eu goruchwylio gan y tîm gwella ysgolion o fewn y Gyfarwyddiaeth.  Byddant yn gweithio gyda'i gilydd i ddeall effaith y newidiadau cyllid a sicrhau bod safonau'n cael eu cynnal.
• Gofynnwyd ymhellach am gynlluniau i fynd i'r afael â'r risg bosibl o orflinder yn yr arweinyddiaeth, yn enwedig yng ngoleuni llai o gyllid ysgolion. Soniwyd bod gorflinder yn yr arweinyddiaeth yn bryder sy'n cael ei drafod yn aml gyda gwasanaethau gweithwyr. Nid yw disgwyl i effaith y newidiadau cyllid ar orflinder yn yr arweinyddiaeth fod yn uniongyrchol, ond bydd yn cael ei fonitro trwy drafodaethau rheolaidd ac ystadegau salwch. Nododd aelod nad yw gorflinder yn gyfyngedig i arweinyddiaeth ond yn berthnasol i athrawon dosbarth hefyd.

Crynodeb y Cadeirydd:

Diolchodd y Cadeirydd i'r Aelod Cabinet a'r swyddogion.  Cynigiwyd yr adroddiad.

11eg Chwefror 2025.