Agenda and minutes

Ni chafwyd unrhyw ddatganiadau o fuddiant.

Nid oedd unrhyw aelod o'r cyhoedd yn bresennol.  Roedd Duncan Marshall, Arolygiaeth Gofal a Gwasanaethau Cymdeithasol Cymru [AGGCC] yn bresennol fel sylwedydd.

Cadarnhawyd cofnodion y cyfarfod blaenorol a gynhaliwyd ar 25^ain Gorffennaf 2017 a'u llofnodi fel bod yn gywir. 

Eglurwyd bod camddealltwriaeth wedi bod yngl?n â dyddiad heddiw o ran y cyflwyniad disgwyliedig gan Lywodraeth Cymru ar Ymgynghoriad y Papur Gwyn 'Addas i’r Dyfodol'. 

Cynigiodd y Prif Swyddog Gofal Cymdeithasol, Diogelu ac Iechyd i gyflwyno'r sleidiau, ond, yn dilyn trafodaeth, cytunwyd gyda Chadeirydd y Pwyllgor Dethol Plant a Phobl Ifanc y byddai swyddogion Llywodraeth Cymru yn mynychu’r cyfarfod y Pwyllgor a drefnwyd ar gyfer Dydd Iau, 14^eg Medi 2017.  Cafodd y trefniadau ar gyfer y cyfarfod hwnnw eu newid i gyn-gyfarfod am 9.00am ac amser dechrau'r cyfarfod nawr fel 9.30am.  Bydd yr eitem newydd hon yn dechrau am 10.00am.

Cyd-destun:

I dderbyn gwybodaeth am sefyllfa alldro refeniw a chyfalaf yr Awdurdod yn seiliedig ar ddata gweithgarwch ym mis 2.

Argymhellion y cynigiwyd i'r Cabinet

      i.        Bod yr Aelodau'n ystyried gorwariant refeniw net o £164,000.

     ii.        Mae'r Aelodau'n ystyried gwariant alldro cyfalaf, a ragwelir gan reolwyr gwasanaeth i gytuno â'r gyllideb.

    iii.        Nododd yr Aelodau bod y lefel isel o gronfeydd wrth gefn a glustnodwyd yn lleihau'r hyblygrwydd sydd gan y Cyngor yn sylweddol wrth gwrdd â heriau ariannol o setliadau gostyngol a'r angen dilynol i ailgynllunio gwasanaethau.

   iv.        Nododd Aelodau'r gostyngiad sylweddol yn y balans ysgolion cyffredinol ar ddiwedd 2017/2018 ac yn cefnogi gwaith parhaus gydag ysgolion er mwyn sicrhau bod gofynion cynllun Ariannu Tecach y Cyngor yn cael eu bodloni a bod y balans ysgolion cyffredinol yn dychwelyd i fod yn bositif cyn gynted

            â phosib

Craffu gan Aelodau

Gofynnodd y Cadeirydd pam roedd y misoedd monitro wedi cael eu newid. Darparwyd gwybodaeth bod newid ymagwedd eleni yn cael ei dreialu. Yn hytrach na chyflwyno adroddiadau chwarterol, bydd y monitro ym Mis 2, Mis 7 ac ar alldro. Mae hyn yn caniatáu mwy o gyfle i Uwch Dimau Rheoli a Thimau Rheoli Adrannol dadansoddi a dylanwadu'n weithredol ar ffigurau. Bydd y monitro'n fwy ystyrlon a rhoddwyd sicrwydd y bydd rheolwyr a swyddogion yn derbyn gwybodaeth fonitro dros dro.  Bydd gwelliant arfaethedig i'r cyfleuster cyfriflyfr yn caniatáu i swyddogion ac Aelodau gael gafael ar wybodaeth ariannol ar unwaith mewn ‘amser go iawn’.

Eglurwyd bod Mis 7 yn well gan ei fod yn y mis ar ôl dechrau'r flwyddyn academaidd ac felly mae'n fwy cyfleus i Benaethiaid. Gofynnwyd a fyddai Mis 3 yn well na Mis 2, a’r ymateb oedd y byddai'r ddau yn darparu gwybodaeth debyg ond y dewis oedd defnyddio'r dyddiad cynharach er mwyn cael sefyllfa a rhagolygon cychwynnol.

O ran Gwasanaethau Oedolion a Phlant a Phobl Ifanc, holwyd a oes digon o arian yn y gyllideb i barhau i ddarparu gwasanaethau os gwnaed cynnydd cyflog yn uwch nag 1%.  Eglurwyd bod y cynnydd cyflog posibl yn elfen lai o'r gyllideb ac nid yw'n berthnasol fel y gyllideb ar gyfer gofal cymdeithasol i oedolion.  O bryder mwy yw'r cynnydd yn y terfynau trothwy cyfalaf ar gyfer gofal oedolion sy'n creu gofyn ar gyllid awdurdodau lleol ar bwynt cynharach, cyfeiriwyd hefyd at effaith yr isafswm cyflog cenedlaethol.  Eglurwyd bod grantiau ar gael gan Lywodraeth Cymru na fydd o reidrwydd yn cwmpasu'r cyfanswm atebolrwydd. Cymerir mantais lawn o'r grantiau sydd ar gael ac adlewyrchir y sefyllfa honno yn y rhagolygon.  Mae'r her i ddarparu gwasanaethau, o fewn adnoddau cyfyngedig, yn cynyddu bob blwyddyn a dywedwyd bod yna fater cenedlaethol yngl?n â chyllidebau gofal cymdeithasol oedolion nad ydynt yn gynaliadwy gan ystyried disgwyliad oes gwell.

Ychwanegodd Pennaeth y Gwasanaethau Oedolion fod y gyllideb gofal cymdeithasol oedolion yn cael ei fonitro'n agos i edrych ar yr holl gostau a'u heffaith.  Er enghraifft, o ran trothwy cyfalaf, canfuwyd bod cynnydd yn y nifer sy'n defnyddio’r gwasanaeth yn ne'r sir.  Dangosodd dadansoddiad manwl  ...  view the full Cofnodion text for item 5.

Penderfynwyd gwahardd y wasg a'r cyhoedd o'r cyfarfod wrth ystyried yr eitem fusnes ganlynol yn unol ag Adran 100A Deddf Llywodraeth Leol 1972, fel y'i diwygiwyd, ar y sail ei bod yn cynnwys gwybodaeth fel y'i diffinnir ym Mharagraff 12 o Ran 4 o Atodlen 12A i'r Ddeddf [Barn y Swyddog Priodol ynghlwm].

Pwrpas

Mae cytundeb y Cyngor gyda Melin Homes i reoli'r Cynllun Prydlesu Preifat yn dod i ben ym Mehefin 2018. Pwrpas yr adroddiad yw gwneud y Pwyllgor yn ymwybodol o ganfyddiadau ymarfer astudrwydd dyladwy ac ystyried yr opsiynau ar gyfer dyfodol rheoli'r cynllun. Mae'r adroddiad hefyd yn rhoi'r wybodaeth ddiweddaraf am gyllid llety dros dro Llywodraeth Cymru a'i berthnasedd i'r  Cynllun Prydlesu Preifat.

Materion Allweddol

·         O dan Ddeddf Tai (Cymru) 2014, mae gan y Cyngor ddyletswydd gyfreithiol i ymateb i ddigartrefedd ac atal digartrefedd, ill dau. Mae'r Ddeddf hefyd yn rhoi'r p?er i gyflawni'r dyletswyddau cysylltiedig yn y sector rhentu preifat. Yn ystod y blynyddoedd diwethaf bu'n flaenoriaeth i gryfhau gweithgarwch atal, gan gynnwys ymgysylltu â landlordiaid preifat i alluogi mynediad i'r llety preifat fel dewis arall yn hytrach na dibynnu ar dai cymdeithasol a'r angen i ddefnyddio llety gwely a brecwast.

·         Mae'r Cyngor wedi gweithredu Cynllun Prydlesu Preifat ers dros ddeng mlynedd. Fe'i sefydlwyd i ddechrau oherwydd diffyg tai cymdeithasol. Mae'r cynllun yn cefnogi'r Cyngor i gyflawni ei ddyletswyddau statudol ac yn helpu lleihau'r defnydd o lety gwely a brecwast. Trosglwyddwyd y Cynllun Prydlesu Preifat i Melin Homes yn 2009 ar ôl i'r tendr gael ei gynnig.  Daw hyn i ben ym mis Mehefin 2018. Bellach mae angen gwneud penderfyniad yngl?n â dyfodol y Cynllun Prydlesu Preifat ac mae'r Cyngor yn paratoi ar gyfer diwedd y contract ac yn ymgymryd â phroses o astudrwydd dyladwy.  Gweler Atodiad 1. Nid yw Melin bellach yn dymuno rheoli'r cynllun, yn rhannol, oherwydd newidiadau Diwygio Lles.

·         O berthnasedd y penderfyniad yr Adran Gwaith a Phensiynau o fis Ebrill 2017 i gael gwared ar y gallu i hawlio cymhorthdal ffi rheoli llety dros dro o £60 yr wythnos, trwy fudd-dal tai. Mae Llywodraeth Cymru wedi disodli hyn gyda'r Grant Cymorth Cyfradd ychwanegol.

·         Er bod y Cyngor yn ceisio’n barhaol i gael mynediad i gyfleoedd rhent preifat, mae'r gallu i ddarparu'r nifer angenrheidiol o eiddo yn gyfyngedig am nifer o resymau, gan gynnwys:

o   Fel arfer, mae ymgeiswyr digartref yn gartrefi incwm isel ac yn derbyn budd-dal.

o   Mae asiantaethau Gosod a landlordiaid yn aml yn amharod i dderbyn aelwydydd sydd ar fudd-daliadau.

o   Ni all llawer o gartrefi fforddio cwrdd â rhenti lleol a chostau'r sector preifat o flaen llaw. Dim ond gallu cyfyngedig sydd gan y Cyngor i gefnogi yn hyn o beth.

o   Mae aelwydydd sy'n agored i niwed yn aml yn cael eu canfod, yn aml yn anghywir, fel perygl i landlordiaid.

o   Mae rhai teuluoedd ag anghenion cymhleth yn anodd lletya mewn unrhyw sector.

·         Mae'r opsiynau canlynol, sydd wedi'u gwerthuso'n llawn yn Atodiad 1, ar gael:

o   Opsiwn 1 - Trosglwyddo yn ôl i'r Cyngor a pharhau i weithredu wrth geisio cadw, ond ail-drafod, gyda landlordiaid. Byddai'r Cynllun Prydlesu Preifat yn gweithredu ochr yn ochr â'r Cynllun Tai a Rennir. Ystyrir Opsiwn 1 yw'r opsiwn mwyaf priodol er mwyn cyflawni’r dyletswyddau statudol yn fwyaf effeithiol. Mae hefyd yn cefnogi datblygiad Gosodiadau Mynwy.

o   Opsiwn 2 - Trosglwyddo'n ôl  ...  view the full Cofnodion text for item 7.

·         Camau Gweithredu: Mewn perthynas â phwyntiau gweithredu o gyfarfodydd blaenorol, trafodwyd bod ymatebion yn aml yn cael eu hanfon at Aelodau'r Pwyllgor yn unigol, neu fel gr?p, ac felly nid ydynt yn cael eu hadrodd yn ffurfiol i'r Pwyllgor Dethol.  Er mwyn mynd i'r afael â'r mater hwn, cytunwyd y dylid cynnwys y fath wybodaeth yn y Rhestr Weithredu o nawr ymlaen.  Cytunwyd ymhellach y dylid hysbysu Swyddogion y bydd unrhyw wybodaeth y maent yn ei darparu, mewn ymateb i bwynt gweithredu, yn eiddo cyhoeddus.

·         Adroddiad Perfformiad 2016/17: Cytunwyd y dylai’r tabl isod, y darparwyd ar ôl y cyfarfod diwethaf gyda'r nifer o bobl sy'n dod i ofal preswyl yn ystod y flwyddyn a’r canrannau'r cyfan, gael ei gyhoeddi yn y cofnodion:

·         Tai Fforddiadwy: Mynegwyd pryder ynghylch enghraifft lle prynwyd 2 o 20 o dai fforddiadwy ar ddatblygiad yn fuan ar ôl eu dyrannu.  Gofynnwyd a fyddai hyn yn lleihau nifer y tai fforddiadwy a ddarperir. Cafodd y meini prawf cymhwyster ar gyfer amgylchiadau o'r fath eu cwestiynu gan fod tai fforddiadwy ar gyfer pawb ac na ddylid eu gwerthu.  Gofynnwyd a oedd nifer y tai a werthwyd wedi'u cynnwys yn y ffigurau ar gyfer cartrefi fforddiadwy.

Roedd cwestiwn arall yn canolbwyntio ar argaeledd dyraniadau cyllid adran 106 hamdden ac adran 106 addysg.  Nodwyd bod tai fforddiadwy bron bob amser yn cael eu dyrannu i Landlordiaid Cymdeithasol Cofrestredig.  Cadarnhawyd bod ceisiadau ar gyfer adran 106 yn ystyried y math o dai fforddiadwy.  Eglurwyd pe bai unrhyw beth yn gwyro o'r fforddiadwyedd, caiff meini prawf eu monitro.

Roedd Aelod am sicrhau bod tai fforddiadwy yn wirioneddol i bobl leol a'u bod yn cael blaenoriaeth yn y dyraniad cyntaf.  Eglurwyd bod y polisi dyraniadau gwledig yn berthnasol, sy'n defnyddio meini prawf cymhwysedd caeth iawn          er mwyn sicrhau bod anheddau yn cael eu dyrannu i bobl leol.

Awgrymwyd bod Cadeirydd Pwyllgor Dethol Cymunedau Cryf yn nodi'r drafodaeth.

Derbyniwyd a nodwyd y Blaen-raglen Waith.

Nodwyd Blaen-raglen Waith y Cyngor a'r Cabinet  Atgoffwyd yr aelodau bod y Cynllun yn cael ei ddiweddaru bob wythnos a'i ddosbarthu bob dydd Gwener.