Cafwyd cyflwyniad gan Gareth Walters a
Rachel Calnan ar fater fepio
anghyfreithlon, ei effaith ar ieuenctid, rôl safonau masnach,
ac ymdrechion i frwydro yn erbyn y broblem. Wedi hynny, atebwyd
cwestiynau’r Aelodau gyda John Crandon:
Pwyntiau allweddol a godwyd gan yr
Aelodau:
- Gofynnodd yr Aelodau pa ganran sy'n cael ei
brynu ar-lein. Cafwyd trafodaeth ynghylch sut y gall lleygwyr
wahaniaethu rhwng fepio cyfreithlon ac anghyfreithlon mewn siopau,
gan ganolbwyntio ar nodi cynhyrchion sy'n cydymffurfio.
- Trafododd y Pwyllgor a oes unrhyw
dystiolaeth bod hon yn broblem sy'n dod i'r amlwg ar lefel ysgol
gynradd.
- Roedd pryder nad yw rhai pobl ifanc yn cael
digon o wybodaeth am y niwed i iechyd y gall fepio ei achosi ac
efallai nad yw hynny’n ddigon o dystiolaeth bod fepio yn
broblem iechyd i fod yn ataliad.
- Amlygodd Aelod fod gyrwyr yn
fepio a diogelwch ffyrdd hefyd yn
bryder.
- Gofynnodd yr Aelodau pa mor amlwg yw
gwerthiannau anghyfreithlon a sut y gallai Aelodau ei weld.
Gofynnwyd a oes unrhyw fannau problemus ar gyfer gwerthiannau fepio
anghyfreithlon yn Sir Fynwy a sut y gall trigolion adrodd am
werthiannau o'r fath a beth yw'r broses i drigolion adrodd am
bethau.
- Roeddent hefyd yn gofyn am eglurhad ar yr
ymdrechion addysgol yngl?n â risgiau iechyd a ddaw o
fepio.
- Mynegodd Aelod ddiddordeb yn y rheolaethau
dros werthu teclynnau fepio ar y rhyngrwyd, effeithiolrwydd
rheolaethau mewnforio, a tharddiad gweithgynhyrchu fepio a beth
yw'r rheoliadau. Er enghraifft, o ran ychwanegu TCH, sut mae atal
hynny?
- Awgrymodd yr Aelod hefyd y dylid gwella'r
modd y mae gwybodaeth am sesiynau anwedd ar-lein yn cael eu
lledaenu.
- Holodd yr Aelodau beth sy'n digwydd os bydd
trosedd yn digwydd eto a pha mor hir y mae rhywun yn cael ei roi i
newid ei ffyrdd cyn bod erlyniad ac a fu unrhyw
erlyniadau.
- Gofynnodd yr Aelodau a yw cynhyrchion newydd
yn cael eu cyflwyno'n barhaus i osgoi'r ddeddfwriaeth ac felly sut
yr ydym yn cadw ar ben y diwydiant, nid dim ond y
gwerthwyr.
- Gofynnodd Aelod am y cyswllt gyda'r
Comisiynydd Heddlu a Throsedd newydd ac a oes perthynas dda rhwng
safonau masnach a'r heddlu, a sut mae'n gweithredu ar sail
ymarferol.
- Gofynnodd yr Aelodau am gyfleoedd i gael
rhieni ac Aelodau i gyfathrebu'n ehangach.
- Mynegodd yr Aelodau eu pryderon ynghylch y
broblem gynyddol o fepio
anghyfreithlon, yn enwedig ymhlith plant a phobl ifanc, sy'n arwain
at ddibyniaeth ar nicotin a phroblemau iechyd, yn enwedig
presenoldeb nicotin mewn cynhyrchion sydd wedi'u labelu fel rhai
di-nicotin.
- Gofynnodd yr Aelodau sut mae ysgolion, yr
heddlu, a thimau diogelwch cymunedol yn gweithio mewn partneriaeth
i fynd i'r afael â'r mater. Trafodwyd hefyd ddatblygiad
adnoddau addysgol ac ymgyrchoedd i godi ymwybyddiaeth ymhlith pobl
ifanc a rhieni.
- Gofynnodd yr Aelodau am ddeddfwriaeth newydd
a allai reoleiddio fepio yn fwy llym a'u halinio â
chynhyrchion tybaco a chlywsant fod angen parhau i fod yn
wyliadwrus ac addasu i ddatblygiadau newydd yn y farchnad. Amlygodd
yr Aelodau fod y mater yn gymhleth a chawsant eu cysuro bod dull
amlochrog yn cael ei ddefnyddio i fynd i'r afael gyda
fepio anghyfreithlon.
Crynodeb y Cadeirydd:
Diolchodd y Cadeirydd i Gareth a Rachel am
eu gwaith sylweddol yn brwydro yn erbyn fepio anghyfreithlon a
dywedodd fod yr Aelodau'n teimlo'n fodlon â'r atebion
cynhwysfawr a roddwyd i'r pryderon am orfodi, iechyd y cyhoedd,
diogelwch cymunedol, a'r angen am gyfathrebu ac addysg effeithiol
ar y mater o fepio. Cytunodd y Pwyllgor i ofyn am ddiweddariad
pellach ymhen 9 mis i flwyddyn.