Agenda item

Craffu cynnwys y strategaeth.

Cyflwynodd yr Aelod Cabinet Angela Sandles a David Jones yr adroddiad ac ateb cwestiynau’r aelodau gyda Jane Rodgers.

Pwyntiau allweddol a godwyd gan yr Aelodau:

• Roedd yr arolwg diwethaf yn 2019 - a fyddwn yn cynnal un arall yn fuan i gadw'r ddogfen yn berthnasol? –  CAM GWEITHREDU: swyddogion i geisio eglurder gan Lywodraeth Cymru ynghylch cyhoeddi arolwg arall, ac unrhyw ganllawiau penodol ar ei gyfer
• Mae’r cynllun Mae Bechgyn Angen Biniau yn cael ei gyflwyno ac mae’n dda i weld hyn a thoiledau'n dod yn Stoma-gyfeillgar – a oes mwy o fanylion erbyn pryd y bydd y mesurau hyn yn cael eu cyflawni? Beth fydd y costau yn y pendraw?
• A ellid defnyddio peth o'r grant o £17,200 a grybwyllir yn 15.3 ar gyfer gweithredu hyn?
• A fydd y cyfleusterau toiledau a restrir ar y we yn dangos y bydd y biniau nawr ar gael, gyda rhai yn gyfeillgar i Stoma, ac ati? – CAM GWEITHREDU: i gael y wybodaeth ddiweddaraf am doiledau’r A40, ac i roi’r wybodaeth ddiweddaraf i aelodau
• Gan nodi pwysigrwydd yr arwyddion dwyieithog, a ydym yn siomi'r trigolion Saesneg eu hiaith drwy beidio â'u harddangos yn y cyfamser? A all hynny fod yn rhan o'r Cynllun Gweithredu?
• A ellir diwygio 1.13 yn y strategaeth i ddweud, ‘bydd toiledau neillryw bob amser yn cael eu darparu’ a ‘darpariaeth i’r ddau ryw yn cael ei hystyried pan fydd newidiadau’n cael eu gwneud i gyfleusterau presennol mewn ymgynghoriad llawn â rhanddeiliaid’?

• Mae problem yngl?n â mannau diogel, a gellid camddehongli’r pwynt bwled hwnnw i ddweud ein bod yn mynd i newid pob toiled i gyfleusterau neillryw, a byddai nifer o bobl yn teimlo’n anghyfforddus yn mynd i mewn i doiledau oedd â chyfleusterau ymolchi a rennir a oedd yn gaeedig – ac felly, mae angen pwynt bwled arall hefyd sy'n dweud 'bydd darpariaeth neillryw hefyd yn ddrws sengl y gellir ei gloi i'r nenfwd gyda chyfleusterau golchi wedi'u hamgáu yn agor allan i fannau cyhoeddus diogel, naill ai'n fewnol neu'n allanol.' – CAM GWEITHREDU: Y Cynghorydd Brown i rhoi awgrymiadau geiriad amgen i swyddogion
• Sylwch nad yw’r Map Toiledau Cenedlaethol yn rhoi unrhyw wybodaeth benodol am doiledau mewn lleoliad penodol e.e. Cas-gwent.
• A fyddai aelodau yn agored i ffurfio gweithgor i edrych ar y strategaeth, fel y gwnaed yn flaenorol? – CAM GWEITHREDU: aelodau i drafod y cyfeiriad i'w gymryd y tu allan i'r cyfarfod, a pha aelodau fydd yn cymryd rhan
• A allwn ni gael adborth gan ein glanhawyr?
• A yw Cynghorau Tref yn gyfrifol am drefnu archwiliadau Iechyd yr Amgylchedd neu a ydynt yn mynd drwy'r awdurdod lleol? Oes rhaid i'r archwiliadau gael eu hariannu gan y Cynghorau Tref?
• Mae ymateb o 5% gan Gyngor Tref Cil-y-coed yn siomedig iawn. A fyddai strategaeth flynyddol ar gyfer ymatebion yn syniad da?
• Mae llawer i'w ddysgu gan Gyngor Tref y Fenni a'r arolygon gwasanaeth a gynhaliwyd ganddynt
• CAM GWEITHREDU: adrodd yn ôl bod angen gwella'r Gymraeg yn y Map Toiledau Cenedlaethol
• Mae mater arwyddion Cymraeg yn syndod: gan ein bod ni yng Nghymru a bod ffocws pwysig ar wthio'r iaith, dylem allu eu cynhyrchu yn fewnol; gobeithio y gellir gwneud hynny.
• O ran toiledau ‘Changing Places’, mae gwelliannau wedi bod ond nid oes darpariaeth yn nhref Y Fenni ar gyfer unrhyw un ag anableddau difrifol. Dylai fod dyhead i rywbeth gael ei ddarparu, gan nodi bod potensial ar gyfer cyfleusterau yng Nghanolfan Melville, gyda hi yn cymryd lle Stryd Tudor.
• Mae Lôn Whitehorse Lane yn ddadleuol, byddai’n anodd iawn dod â hynny’n ôl i wasanaeth, yn enwedig o ystyried pryderon Heddlu Gwent ynghylch cymryd cyffuriau, ymddygiad gwrthgymdeithasol a difrod.
• Mae angen gwneud rhai cywiriadau, e.e. t28, Heol y Priordy ddim ar agor bellach ond mae’r map yn dangos ei fod ar agor, ac mae amseroedd agor Neuadd y Sir yn anghywir – CAM GWEITHREDU: Y Cynghorydd Lucas i ddarparu cywiriadau i’r tîm eu diweddaru
• Cwyn reolaidd yng Nghyngor Tref Trefynwy yw bod amseroedd agor a chau’n amrywio’n sylweddol fel ei fod ar gau yn aml pan ddylai fod ar agor.
• A yw'n hysbys yn gyffredinol bod gwasanaeth am ddim ar gyfer arolygiadau?
• Mae’n siomedig nad oes mwy ar Lan Hafren, a’r ganolfan hamdden yn y llys sirol ddim yn cyrraedd safonau ‘Changing Places’.
• Byddai man newid yn Hyb Magwyr wedi bod yn ddelfrydol ar gyfer pobl ar ddiwrnod allan, yn dod yn ôl o siopa, ac ati.
• Hoffwn atgyfnerthu’r pwynt am ddiogelwch menywod a merched mewn toiledau cyhoeddus.
• A allwn ni gael mwy o fanylion am y broblem o ymddygiad gwrthgymdeithasol, cymryd cyffuriau a difrod i doiledau, a sut mae'n cael ei reoli?
• Yngl?n â chymryd cyffuriau, yn Nhrefynwy gosodwyd golau glas ar gost fawr oherwydd mae'n ymddangos bod hyn yn gwahardd gweld gwythiennau, a bu sôn am ddarparu blwch diogel ar gyfer eitemau miniog – mae angen mynd ar drywydd hyn – CAM GWEITHREDU: Y Cynghorydd Lucas i wirio statws
• A ydyn ni’n gallu ymgysylltu mwy â’r clinigau ar gyfer rhai afiechydon sy’n cael eu darparu gan Ysbyty Cas-gwent a Nevill Hall fel eu bod yn ymwybodol y gellir rhoi allweddi radar o Ganolfannau/Canolfannau Croeso? Os yw hynny'n gywir?
• Os byddwn yn bwriadu cynnal arolwg arall, bydd clinigau misol ar gyfer rhai afiechydon yn gyfle da iawn i gael pobl i gymryd rhan mewn arolygon – CAM GWEITHREDU: gwirio bod ymwybyddiaeth o'r cynllun allwedd radar yn cael ei annog ar wahanol adegau o fewn iechyd a gofal cymdeithasol
• Beth yw'r amserlen ar gyfer Bins For Boys? Pryd fydd gennym ni syniad o’r hyn sydd ei angen ar draws y Sir?

Crynodeb y Cadeirydd: 

Diolch i’r Aelod Cabinet a’r swyddogion am y gwaith hwn, ac am fynychu heddiw. Mae'r Strategaeth Toiledau yn bwysig ac yn helpu i gefnogi gweithgareddau corfforol ar gyfer pobl o gwmpas y lle, p'un ai ydynt yn siopa, yn cymryd rhan mewn chwaraeon ac ati. Rydym wedi codi llawer o gwestiynau a gwneud llawer o sylwadau: gwnaethom ofyn am ddiweddariad o ran statws cyfeillgar i Stoma a gofynnodd am grant Llywodraeth Cymru o £17,200. Roedd pryderon ar draws y gr?p yngl?n â thoiledau Neillryw, am sicrhau y bydd toiledau un rhyw yn dal i fod ar gael, ond rydym yn deall y pryder ynghylch bod yn rhy ragnodol yng ngeiriad y strategaeth. Awgrymwyd ein bod yn ystyried sefydlu gweithgor fel o'r blaen. Roedd cwestiynau ynghylch sut i wella ymgysylltiad ag arolygon – gallwn ddysgu gan Gyngor Tref y Fenni a’r arolygon gwasanaeth a gynhaliwyd ganddynt; fel rhan o’r gweithgor hwnnw, gallem ofyn iddynt ddod draw i siarad â ni a dangos i ni beth wnaethant hwy yn wahanol. Mae'r sticeri dwyieithog cyfeillgar i Stoma yn rhagorol ar hyn o bryd, ac mae aelodau'n awyddus i fwrw ymlaen gyda hyn. Roedd peth pryder yngl?n â diffyg mannau newid yng nghanol tref y Fenni, ac rydym wedi gofyn am ddiweddariad yngl?n â Chanolfan Melville. Roedd rhai anghysondebau ar y map toiledau o ran amseroedd agor, ac roedd awgrym am focsys miniog a goleuadau glas yn y toiledau. Codwyd pryderon am brinder lleoedd newid yng Nglannau Hafren, a sut nad yw Canolfan Hamdden Cil-y-coed yn cwrdd â'r gofynion. Roeddem hefyd eisiau deall ychydig mwy am ymddygiad gwrthgymdeithasol a fandaliaeth ein toiledau cyhoeddus – mae angen i ni ailgysylltu â Heddlu Gwent.

Rydym am ddiolch i’r tîm sy’n cynnal a chadw ein toiledau cyhoeddus ar draws y Sir: maent yn gweithio’n eithriadol o galed, ac mae cael toiledau glân yn hanfodol bwysig i ymwelwyr a’n trigolion.