Agenda item

Craffu’r adroddiadau  Alldro Refeniw a Chyfalaf ar gyfer  2020-2021

Cyflwynodd y Rheolwr Cyllid ar gyfer Gofal Cymdeithasol ac Iechyd yr adroddiad, gan dynnu sylw aelodau at adrannau perthnasol yn yr adroddiad sy'n ymwneud â Gwasanaethau Plant. Dywedodd y swyddog fod y sefyllfa o ran cronfeydd wrth gefn wedi gwella'n sylweddol, o ystyried derbyn grant Llywodraeth Cymru ar gyfer costau COVID-19 a hefyd oherwydd arbedion yn codi o staff yn gweithio gartref a sawl swydd wag. Dywedodd hefyd fod arbedion wedi'u cyllidebu wedi'u cyflawni, tra bod pwysau yn y Gwasanaethau Plant sy'n ymwneud â Phlant sy’n Derbyn Gofal yn parhau. Roedd y dyfarniad cyflog uwch hefyd wedi cael effaith ar y sefyllfa gyllidebol. Esboniodd y tîm lleoli amlasiantaethol yn y Gwasanaethau Plant (MIST) a dywedodd fod y gwasanaeth hwn wedi cyflawni'r arbedion a ragwelwyd. Mae yna orwariant o hyd yn bennaf oherwydd y costau cysylltiedig â Phlant sy'n Derbyn Gofal.

Cyflwynodd y rheolwr Cyllid ar gyfer Plant a Phobl Ifanc ei rhan hi o'r adroddiad, gan fynd ag aelodau trwy adrannau perthnasol, gan esbonio'r elfennau sy'n ymwneud â chyllidebau canolog. Mae gorwariant yn ymwneud i raddau helaeth â phlant sydd angen darpariaeth arbenigol. Tynnodd sylw at y sefyllfa sy'n ymwneud â mantolau ysgolion a rhoddodd esboniad am ddiffygion. 

Diolchodd y cadeirydd i'r swyddogion am eu cyflwyniad cynhwysfawr o'r adroddiad a gwahoddodd gwestiynau gan y pwyllgor, fel a ganlyn:

Her Aelod:

Cyhoeddodd y Cynghorydd Martyn Groucutt fuddiant personol nad yw’n rhagfarnus fel Llywodraethwr Ysgol Gyfun y Brenin Harri a dywedodd ei fod yn Llywodraethwr yn Ysgol Gynradd Llandeilo Bertholau.

•           Rwy'n falch o weld y cymorth a roddwyd gan Lywodraeth Cymru i gynorthwyo'r Cyngor yn ystod y pandemig. Hoffwn weld llif cyllido tymor hwy, oherwydd rwy'n cydnabod yr effeithiau ar ysgolion o ran cyllidebu. Mae'n rhyddhad i mi weld nad ydym yn ceisio dod o hyd i bethau i wario arian grant arnynt ond rwy'n credu y gallai gael ei gynllunio'n well.

Rwy'n deall eich pryderon ac er bod croeso i'r arian, gellir ei ddefnyddio'n well os gellir cynllunio ei ddefnydd.

•           Mae fy nghwestiwn mewn perthynas â thudalen 32 yr adroddiad a'r tabl sy'n dangos gwelliant mewn rhai ysgolion o gymharu ag eraill. A oes gormodedd gan ysgolion o ganlyniad i dderbyn grantiau?  A allech chi gynnig esboniad.

Rwy'n credu ei bod yn ddefnyddiol cydnabod bod ysgolion â diffygion strwythurol ar ddechrau'r flwyddyn, gyda Chas-gwent yn enghraifft. Roedd gan Gas-gwent gynllun adfer ar waith ac roedd yn gwneud cynnydd, ond gohiriwyd ailstrwythuro am flwyddyn oherwydd COVID-19, ac mae hynny'n golygu, hyd yn oed gydag arian grant, nad yw ei safle lle byddai wedi eisiau bod, pe bai'n gallu parhau ei thaith ar ei chynllun adfer.   Mae hyn yr un peth ar gyfer ysgolion eraill, a allai fod wedi parhau â'u cynlluniau adfer neu beidio. Rhagnodwyd y grantiau gan Lywodraethau Cymru gan ystyried maint yr ysgol yn bennaf ac mae hyn yn rhywbeth nad oeddem yn gallu effeithio arno.

Cyhoeddodd y Cynghorydd Maureen Powell fuddiant personol nad yw'n rhagfarnus fel Llywodraethwr Ysgol Gyfun y Brenin Harri cyn gofyn;

•           Mae gen i bryder y gallai plant a gafodd eu gwahardd yn ddigidol ar ddechrau'r pandemig, ac efallai nad oeddent wedi cael cefnogaeth gartref i barhau i ddysgu gartref, fod wedi cwympo ar ôl. A ellir defnyddio unrhyw ran o'r arian hwn i'w cefnogi?

Gellir, gellir defnyddio'r grantiau i gefnogi'r plant hyn ac mae ysgolion yn ystyried nawr sut orau i gefnogi'r plant hyn i sicrhau nad oes neb ar ei hôl hi.

•           Nodais eich sylw am y dyfarniad cyflog yn fwy na'r 1% a gynlluniwyd. A yw'r 1% yn dal i gael ei ystyried ar gyfer dyfarniadau cyflog yn y dyfodol, gan y bydd hyn yn cael effaith ar gynllunio cyllidebol?

Mae hyn yn dal i gael ei drafod, ond rwy'n cydnabod eich pryder.

Casgliad y Cadeirydd:

Hoffwn ddiolch i'r swyddogion am adroddiad manwl ar sefyllfa canlyniad refeniw a chyfalaf ac am ateb ein cwestiynau. Mae'r pwyllgor yn ddiolchgar am yr esboniad cryno o'r materion cyllidebol allweddol yn y meysydd gwasanaeth sy'n dod o fewn ein cylch gwaith.  I grynhoi, rydym yn falch bod arian grant yn cael ei ddefnyddio'n dda ac rydym yn cydnabod bod rhai plant wedi dioddef yn fawr yn ystod y pandemig. Rydym yn cydnabod mai ysgolion sy'n penderfynu, ond byddem yn gobeithio bod yr arian yn cael ei ddefnyddio i gefnogi'r rhai mwyaf anghenus. Gellid gweld bod y ffigurau hyn yn cuddio sefyllfa heriol, ond rydym yn falch bod yr arian wedi'i roi inni i gynorthwyo gyda chostau sy'n ymwneud â COVID-19.