Agenda item

Cyflwynodd y Swyddog yr adroddiad ar ansawdd prosesau gwella ysgolion.  Mae'r blynyddoedd diwethaf wedi gweld tuedd gynyddol a gwell yn ein perfformiad mewn nifer o feysydd, megis categoreiddio cenedlaethol (mwy o ysgolion yn cael eu hystyried yn 'Wyrdd', dim fel 'Coch') ac yng nghanlyniad arolygiadau Estyn, gyda mwy o ysgolion yn cyflawni 'Da', ac ambell un yn 'Rhagorol'.  Ond rydym yn disgwyl gweld mwy.  Er mwyn sicrhau hyn, yr ydym yn edrych ar ystod ehangach o fesurau a gwaith y mae'r ysgolion yn ei wneud, er mwyn cefnogi'r symudiad hwnnw tuag at welliant pellach.  Dyna sail yr adroddiad.

Herio:

Pam nad oes cymhariaeth â De Ddwyrain Cymru ar yr adroddiad ar gyfer y flwyddyn 19/20?

Nid yw'r data'n rhanbarthol ar gyfer 19/20 ar gael, ond pan fydd ar gael byddwn yn diweddaru'r adroddiad.  Ond roeddem am rannu cynnydd ein hysgolion ein hunain yn y cyfnod hwn cyn gynted ag y gallem.

Sut y gellir sicrhau bod hunanarfarnu o'r un safon?

Ansawdd prosesau cynllunio a hunanarfarnu datblygu'r ysgol: nid oes gofyniad yn awr i ysgol ysgrifennu adroddiad hunanarfarnu, ond ansawdd y broses y mae'n rhaid i'r ysgolion ei rhoi i'r ysgolion caiff barn gywir ei gwerthuso drwy'r ymweliadau Ymgynghorwyr Her.Felly, dros y flwyddyn, bydd Ymgynghorwyr Her yn gweithio gyda'r ysgol i gymedroli'r gwaith a wnânt. Er enghraifft, os oes taith gerdded ddysgu, mae'n ddigon posibl y bydd yr Ymghynghorydd Her yn rhan o hynny. Mae'n ddigon posibl y byddant yn edrych ar gymedroli barn Penaethiaid neu Uwch Arweinwyr ar arsylwadau athrawon, ond byddant yn cymharu'r rheini â chraffu ar lyfrau, ac yn gwrando ar ddysgwyr.  Y dyfarniad yn gyffredinol, felly, yw un yr Ymghynghorydd Her yn seiliedig ar y sylfaen dystiolaeth gyfoethog iawn a ddarperir gan yr ysgolion.

Gan ystyried hynny, pe bai ysgol yn cael ei hunanarfarnu fel 'Da' ond bod y GCA o'r farn ei bod yn 'Ddigonol', pwy fyddai safonwr allanol y lefelau safonol?

Defnyddir y Broses Gategoreiddio Genedlaethol fel crynodeb – pwynt mewn amser – o ble mae'r ysgol.Mae'r wybodaeth a gesglir gan yr Ymghynghorydd Her yn bwydo i mewn i'r adroddiad hwnnw, a bydd y wybodaeth o'r adroddiad Categoreiddio Cenedlaethol yn adlewyrchu ansawdd y prosesau hunanarfarnu yr ydym wedi'u defnyddio yma. Felly mae ei hun wedi bod drwy broses.  Bydd Estyn yn dod i ysgol ac yn edrych arno mewn cipolwg amser, ac nid o reidrwydd yn canolbwyntio ar bopeth yn y model presennol hwn. Mae rhywfaint o sicrwydd o'n safbwynt bod y dyfarniadau rydym yn edrych arnynt yma yn cael eu gwneud gan yr Ymghynghorydd Her, yn seiliedig ar yr hyn y maent wedi'i weld a gweithio arno yn yr ysgol, ac yna caiff hynny ei gymedroli o fewn y GCA drwy eu trafodaethau gyda'u prif Ymgynghorydd Her er mwyn sicrhau cysondeb o fewn y tîm hwnnw hefyd.

Pa bethau fydd yn cael eu rhoi ar waith i helpu ysgolion i yrru tuag at ragoriaeth?

Y llynedd dechreuwyd protocol rhanbarthol ar gyfer edrych ar gynllunio datblygu ysgolion.  Gwahoddwyd ysgolion i sesiynau gweithdy, a fynychwyd yn dda iawn gan ysgolion Sir Fynwy.  Mynychwyd cymorthfeydd cynlluniau datblygu ysgolion, gyda'r ysgolion uwchradd yn cael cynnig cyngor a bod cymorth penodol yn cael ei nodi.  O ganlyniad, cafwyd cymorth ychwanegol gan Ymgynghorydd Her.  Yn nhymor yr Hydref, cyfarfuom yn ffurfiol ag ysgolion uwchradd, ac adolygasom y cynlluniau eto, os oedd angen gwneud rhagor o waith.  Buom yn craffu ar y cynlluniau 'ysgolion sy'n peri pryder'.  Mae'r gydberthynas rhwng prosesau hunanarfarnu a'u cynlluniau wedi'i thrafod a'i haddasu o ganlyniad i'w gwaith gydag Ymgynghorwyr Her.

Mae'n ymddangos nad yw ysgolion uwchradd yn gwneud cystal â'r cynradd.  A ellid dangos hyn yn fanylach yn y graffiau?  Fel y mae, a yw'r ffigurau cynradd yn codi'r lefel gyffredinol, gan guddio’r darlun gwirioneddol ar lefel uwchradd?

Oes, dim ond 4 ysgol uwchradd sydd yn Sir Fynwy, a bydd gan y darlun rhanbarthol lawer mwy.  Mae'r ysgolion i gyd ar lefel digonol neu'n well erbyn hyn, mae'r cynlluniau ar gyfer yr holl ysgolion yn addas i'r diben ac yn bodloni gofynion statudol. Gallwn dorri'r ffigurau ymhellach ar gyfer y dyfodol.

Casgliad y Cadeirydd:

Mae'n dda nad oes ysgolion mewn coch.  Mae'n destun pryder mai dim ond un ysgol uwchradd sydd mewn gwyrdd.  Mae ysgolion uwchradd yn sefydliadau mawr; mae'n ymddangos yn anos eu symud oherwydd nifer y staff.  Mae'n ymddangos yn haws symud ysgolion cynradd gan fod ganddynt lai o staff.  Ond mae ysgolion uwchradd mor bwysig o ystyried yr arholiadau. Hoffem i gyd wella'r ysgolion uwchradd sydd wedi llithro.