Agenda item

Cyflwynodd y Swyddog Perfformiad yr Adroddiad Asesiad Risg Strategol ar gyfer yr Awdurdod Cyfan.  Gofynnwyd y cwestiynau canlynol:

·         Cyfeiriodd un aelod at y sgoriau risg a restrir o dan Rhiant Corfforaethol (6 & 7) a chwestiynodd sut y gwnaethpwyd y penderfyniad o roi sgôr “Canolig” i’r risg sy’n ymwneud â phlant.  Dywedodd y Pennaeth Polisi a Llywodraethu mai’r elfennau sy’n cael eu hystyried wrth benderfynu ar sgôr risg yw tebygolrwydd ac effaith posib.  Eglurwyd bod yr effaith posib bob amser yn uwch ond bod y tebygolrwydd isel, wrth ystyried y systemau diogelu sydd mewn lle a pha mor gymharol anaml y gwelir y canlyniadau gwaethaf, yn creu cydbwysedd ac yn arwain at sgôr “Canolig”.  Lleisiodd un aelod bryder yngl?n â ffactorau sydd tu hwnt i reolaeth yr awdurdod, a dywedodd y dylai’r sgôr risg fod yn uwch. 

Cytunodd un aelod mai ychydig iawn o reolaeth sydd gan yr awdurdod o ran pwy sy’n cael eu rhoi mewn gofal ac o ganlyniad, y gost.    Er hyn, mae cyllidebau wedi eu gosod er mwyn rheoli’r risg, lliniaru’r effaith ac adeiladu tueddiadau.

·         Cwestiynodd un aelod y sgôr risg ar gyfer ynni a seilwaith ynni wrth i ni symud i ffwrdd oddi wrth geir disel a phetrol at geir trydan.  Yn ail, o ran newid hinsawdd byd eang, awgrymwyd y dylid cyfeirio at newid amgylcheddol a chynnwys ee pandemig a newidiadau sylweddol eraill a allai greu effaith amgylcheddol.  Ymatebodd y swyddog drwy ddweud nad yw’r agwedd ynni a seilwaith ynni wedi ei gofnodi’n benodol, ond bod contractau egni a phrisiau yn eithaf diogel yn y tymor byr / canolig. Eglurwyd bod swyddog egni ychwanegol wedi ei benodi’n ddiweddar.

Mae’r broblem newid hinsawdd byd-eang yn ymestyn y tu hwn i gyfnod 3 blynedd yr asesiad risg hwn.  Rhoddwyd gwybod i’r pwyllgor bod gwaith, sydd ynghlwm â Deddf Cenedlaethau’r Dyfodol, yn mynd rhagddo ar hyn o bryd ar draws Byrddau Gwasanaethau Cyhoeddus Gwent o lunio cofrestr risgiau a chyfleoedd mwy hirdymor.  Mae cyllid wedi ei sicrhau i dalu am arbenigedd er mwyn datblygu gwybodaeth, risgiau ac atebion posibl. Bydd diweddariad ar y gwaith yn cael ei gyflwyno i’r pwyllgor mewn 4/5 mis wrth iddo ddatblygu. Atgoffwyd y Pwyllgor bod yr aelodau wedi datgan argyfwng hinsawdd yn 2019.

Eglurwyd yr ymdrinnir â materion amgylcheddol byd-eang megis pandemig yn ein cynlluniau parhad busnes. Mae gan y Tîm Cynllunio ar gyfer Argyfwng ran fawr i’w chwarae o ran ymdrin ag effaith ar ein gallu i ddarparu gwasanaethau.

·         Cwestiynodd un Aelod y risg posib i gapasiti’r sefydliad gan gyfeirio at ganran uwch, sef 11.5%, o ddyddiau wedi eu colli ar gyfer pob gweithiwr llawn amser yn ogystal â throsiant staff o 9%.  Gwnaed ymholiad yngl?n â’r gwir ffigurau, yn ogystal â’r effaith ar ddarparu gwasanaethau.  Gofynnwyd cwestiwn pellach yngl?n â nifer y staff sy’n aros gartref ac yn parhau i weithio tra’n sâl.  Cwestiynwyd effaith y ffactorau rhain ar y gweithlu.  Eglurodd y Pennaeth Polisi a Llywodraethu bod trosiant staff yn cael ei groesawu er mwyn creu syniadau newydd ee cyfleoedd i bobl ifanc.  Cadarnhawyd bod absenoldeb staff o’r gwaith yn cael effaith, ac os yw aelod o staff rheng flaen yn absennol, gall hyn gael effaith ariannol wrth i’r awdurdod geisio sicrhau bod y gwasanaeth yn parhau.

Mae AD yn ymgymryd â gwaith ar les staff mewn ymateb i gynnydd yn yr absenoldebau salwch o ganlyniad i straen a rhesymau seicolegol.  Mae capasiti’n ffactor pwysig mewn awdurdod bach.  Mae manteision i weithio’n hyblyg am ei fod yn galluogi staff i hunan-ynysu er mwyn atal germau rhag lledaenu pan fyddant yn sâl ond yn teimlo’n ddigon da i weithio.  Does dim data ystadegol ar gael ar yr agwedd yma, a chyd-gyfrifoldeb yr aelod o staff dan sylw a’i reolwr llinell yw penderfynu os yw’r aelod o staff yn teimlo’n ddigon da i weithio.

Daeth yr aelod i’r casgliad bod y ffigur o 11.5 diwrnod ar gyfer bob aelod o staff yn cuddio ffigur absenoldeb salwch uwch.

·         Ymatebodd y Prif Swyddog, Adnoddau i gwestiwn am y graddau amrywiol o lwyddiant o ran cofnodi arfarniadau staff trwy ddweud y byddai adroddiad yn dod i’r Pwyllgor Archwilio ym mis Mai/Mehefin.  Cadarnhawyd bod arfarniadau yn digwydd. 

Yn gydnaws ag argymhellion yr adroddiad, defnyddiodd y Pwyllgor Archwilio’r asesiad risg i ystyried effeithiolrwydd trefniadau rheoli risg yr awdurdod a phenderfynu i ba raddau y mae’r risgiau strategol sy’n wynebu’r awdurdod yn cael eu cofnodi’n briodol.

Craffodd yr aelodau ar yr asesiad risg a’r rheiny sydd â chyfrifoldeb, a byddant yn gwneud hynny yn barhaus er mwyn gwneud yn si?r bod y risg yn cael ei rheoli’n briodol.